Πάσχα. Ημέρες θρησκευτικής κατάνυξης, ημέρες περισυλλογής, ημέρες νηστείας και προσευχής. Διακοπές για τον περισσότερο κόσμο κι ευκαιρία για επίσκεψη στο χωριό μετά… φαγητού, βεβαίως!

Όλα αυτά... last year, προ Covid-19. Δυστυχώς, ο κορωνοϊός άλλαξε κι αυτή την συνήθεια μας. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, ακόμα και πριν εμφανιστεί ο ιός στις ζωές μας, αυτές τις ημέρες δεν υπήρχε δραστηριότητα σε εγχώριο ποδοσφαιρικό επίπεδο...

Στην σύγχρονη εποχή. Γιατί τα παλιά τα χρόνια, τα… πάρα πολύ παλιά για την ακρίβεια, ποδόσφαιρο παιζόταν κανονικότατα στην Ελλάδα και τις ημέρες του Πάσχα! Ναι, πολύ σωστά διαβάζετε.

Η «στρογγυλή θεά» είχε την… τιμητική της μέσα στην διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας κι αυτό χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες όχι… όποιου κι όποιου αλλά του Παναθηναϊκού, του Ολυμπιακού και της ΑΕΚ!

Και πάλι, πολύ καλά βλέπετε. Μπορεί στις σύγχρονες εποχές η λέξη συνεργασία μεταξύ των «μεγάλων» του ελληνικού ποδοσφαίρου να είναι… άγνωστη, όμως σχεδόν 100 χρόνια πίσω ήταν αυτή που «γέννησε» εν τέλει το περίφημο Κύπελλο Πάσχα.

Εν αρχή ην το… ΠΟΚ

Ας πάρουμε τα πράγματα με την -χρονολογική- σειρά, όμως. Την σεζόν 1927-28 η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία ετοιμαζόταν να διοργανώσει το πρώτο Πανελλήνιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου με τη συμμετοχή των πρωταθλητριών ομάδων των τριών ιδρυτικών Ενώσεων Ποδοσφαιρικών Σωματείων: Αθηνών, Πειραιώς και Μακεδονίας.

Στην αρχή της περιόδου, λίγο πριν αρχίσουν οι αγώνες και ύστερα από διένεξη με τον Ολυμπιακό, η ΕΠΟ αποφάσισε να του επιβάλει πολύμηνη τιμωρία και απαγόρευσε σε όλα τα υπόλοιπα σωματεία να αγωνίζονται μαζί του, ακόμα και σε φιλικά, με κίνδυνο διαγραφής σε περίπτωση ανυπακοής...

Ο Παναθηναϊκός και η ΑΕΚ όχι μόνο δεν υπάκουσαν, αλλά πήραν το μέρος του Ολυμπιακού και προχώρησαν μαζί του στη διοργάνωση φιλικών αγώνων!

Η κορύφωση της κόντρας ήρθε στις 23 Οκτωβρίου του 1927, όταν η ΑΕΚ αρνήθηκε να παίξει κόντρα στον Απόλλωνα σε ματς που θα τελείτο προς οικονομική ενίσχυση της ΕΠΟ και μαζί με Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό ανακοίνωσαν πως αντ' αυτού θα διεξαχθεί αγώνας μεταξύ δύο μικτών ομάδων αποτελουμένων εκ των ποδοσφαιριστών των τριών συνεργαζομένων συλλόγων.

Ως… αντίποινα γι’ αυτή την εξέλιξη, η μεν ΕΠΣΑ τιμώρησε με τετράμηνο αποκλεισμό τον Παναθηναϊκό και την ΑΕΚ, η δε ΕΠΟ διέγραψε τους τρεις συλλόγους στις οκτώ ημέρες μετά και προχώρησε στη διοργάνωση του πρωταθλήματος χωρίς αυτούς!

Άλλο που… δεν ήθελαν, βέβαια, οι τρεις διαγραμμένοι σύλλογοι επισημοποίησαν τη καθώς έτσι επισημοποίησαν και την ίδρυση του ΠΟΚ. Όνομα το οποίο προήλθε από τα αρχικά των τριών σωματείων:

Π: Παναθηναϊκός Α.Ο.
Ο: Ολυμπιακός Σ.Φ.Π.
Κ: Α.Ε. Κωνσταντινουπόλεως

Και εγένετω Κύπελλο Πάσχα…

Το κλίμα ήταν «πολεμικό» και το ΠΟΚ προσπάθησε να αποδυναμώσει την Ομοσπονδία, διοργανώνοντας δικό του πρωτάθλημα με τη συμμετοχή κάποιων ακόμα «μικρών» συλλόγων. Όμως, η πλειοψηφία των σωματείων συντάχθηκε με την επίσημη διοίκηση της ΕΠΟ!

Η πολύμηνη αγωνιστική αδράνεια και η μείωση των εσόδων από εισιτήρια, ως αποτελέσματα της τιμωρίας τους από ΕΠΣΠ και ΕΠΣΑ, της διαγραφής από την ΕΠΟ και άρα της συνεπαγόμενης μη συμμετοχής τους στα πρωταθλήματα που εκείνες διοργάνωναν επέφερε τριγμούς στο ΠΟΚ.

Όπως συμβαίνει συνήθως, όμως, σε αυτές τα περιπτώσεις, «γέννησε» και ιδέες... Μια εξ αυτών, ήταν και η διοργάνωση διαφόρων τουρνουά, στα οποία συμμετείχαν και ξένες «εμπορικές» ομάδες από την Γιουγκοσλαβία και την Ουγγαρία, ή την Τσεχοσλοβακία και την Ρουμανία.

Οι τρεις σύλλογοι μοιράζονταν τα έξοδα φιλοξενίας όπως βέβαια και τα έσοδα από τις εισπράξεις και κάπως έτσι φτάσαμε, το Μεγάλο Σάββατο του 1928, στις 14 Απριλίου, στο «Ποδοσφαιρικό έπαθλο Πάσχα 1928»!

Νικητής ήταν ο Ολυμπιακός, ενώ συμμετείχαν επίσης, με στόχο τη μεγαλύτερη επιτυχία των αγώνων, η ισχυρή Μπεογκράτσκι Γιουγκοσλαβίας (σ.σ. νυν ΟΦΚ Βελιγραδίου) και μία μικτή παικτών της πρώην πρωταθλήτριας Ρουμανίας, Βένους και της Σπάρτα, αμφότερες από το Βουκουρέστι.

«Έσβησε» το ΠΟΚ, ατόνησε το ενδιαφέρον!

Η διοργάνωση συνεχίστηκε με διακοπές έως το 1964, για να διεξαχθεί σε 23 συνολικά περιπτώσεις. Μεταξύ 1930 και 1936 διεξήχθη μία μόνο φορά, καθώς υπήρξαν αυξημένες υποχρεώσεις των τριών σωματείων του ΠΟΚ στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα, αλλά και της Εθνικής Ελλάδας, το 1932 και το 1936.

Εντούτοις αυτά συγκροτούσαν μικτές ομάδες, που την ημέρα του Πάσχα αγωνίζονταν στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, ώστε να διατηρήσουν «ζωντανή» τη διοργάνωση και κυρίως να εξασφαλίσουν εισπράξεις για τα ταμεία τους!

Είχε, δε, μεγάλη οικονομική επιτυχία, δεδομένου ότι οι τρεις συγκεκριμένοι σύλλογοι υποστηρίζονταν από την πλειονότητα των φιλάθλων του λεκανοπεδίου...

Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό ότι συνεχίστηκε ακόμα και μετά την «εξομάλυνση» των σχέσεων Παναθηναϊκού, Ολυμπιακού και ΑΕΚ με την ΕΠΟ όταν, τον Ιούλιο του 1928, η τελευταία αποφάσισε να τους δεχτεί πίσω στα μητρώα της!

Τελικά στις 7 Μαρτίου 1963 το ΠΟΚ έπαψε και επίσημα να υφίσταται. H είσοδος των ομάδων στα δελτία του ΠΡΟ-ΠΟ, η καθιέρωση της Α' Εθνικής κατηγορίας και η συμμετοχή των ελληνικών ομάδων στα Ευρωπαϊκά κύπελλα ποδοσφαίρου, έκαναν το θεσμό αυτό να ατονήσει και τελικά να καταργηθεί, για να έρθει μαζί του και το τέλος του Κυπέλλου Πάσχα.

Για την ιστορία, πολυνίκης του θεσμού υπήρξε ο Ολυμπιακός με 11 κύπελλα. Τον ακολούθησαν Παναθηναϊκός και ΑΕΚ με τέσσερα, ενώ από μία κατάκτηση είχαν οι Προγκρεσούλ Βουκουρεστίου, Κολωνία, Άρης και Εθνικός.