Η επιστήμη στην μεγάλη οθόνη…

Το CAID διοργανώνει σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο ένα αφιέρωμα στο Γαλλικό κέντρο επιστημών CNRS, με προβολές επιστημονικών ταινιών στο αμφιθέατρο, Θ. Αγγελόπουλος από 31/1-5/2.

Δείτε το πρόγραμμα:

Πέμπτη 31 Ιανουαρίου

19:40-20:00 Τα δύο άπειρα/ Les deux infinis
Σκηνοθέτης: Jean-Jacques Beineix, Έτος Παραγωγής: 2008

Από τότε που οι άνθρωποι άρχισαν να σκέφτονται, πασχίζουν να κατανοήσουν και να κυριαρχήσουν στην ύλη και τα στοιχεία της προκειμένου να δημιουργήσουν τάξη από το χάος, να τιθασεύσουν την ενέργεια. Για 70 χρόνια το Γαλλικό Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, διεξάγοντας έρευνες σε όλα τα πεδία της επιστήμης, από το απείρως μεγάλο ως το απείρως μικρό, μας συντροφεύει σε αυτή την αναζήτηση της γνώσης.

20:00-20:05 Το κυνήγι του μποζονίου του Higgs
Σκηνοθέτης: Luc Ronat, Έτος Παραγωγής: 2012

Πειράματα που εκτελέσθηκαν από επιστήμονες εδώ και δεκαετίες, ακόμη και αιώνες, τους επέτρεψαν να κατανοήσουν ότι η ύλη που μας περιβάλλει αποτελείται από στοιχειώδη σωματίδια τα οποία αποκτούν μάζα. Οι Higgs, Englert και Brout διατύπωσαν μια πιθανή εξήγηση για την προέλευση της μάζας αυτής, η οποία είναι η ύπαρξη ενός πεδίου Higgs, μέσω του οποίου τα σωματίδια κινούνται και αποκτούν τη μάζα τους


20:25-21:25 Μarie Curie, πέρα από το μύθο
Σκηνοθέτης: Michel Vuillermet Έτος Παραγωγής: 2011

Από την ημέρα της γέννησής της στη Βαρσοβία το 1867 μέχρι μέχρι την ημέρα της εισόδου της στο Πάνθεον, το 1995, η ζωή και το έργο της Marie Curie αποκτούν αξία επιστημονικού θρύλου. Φτάνοντας στο Παρίσι το 1891, η Μαρία Sklodowska εγγράφεται στη Σορβόννη, όπου εξαιτίας των λαμπρών αποτελεσμάτων των εργασιών της δεν αργεί να διακριθεί. Ο Pierre Curie, ο οποίος είπε ότι «οι ιδιοφυείς γυναίκες είναι σπάνιες», γοητεύεται και την πείθει να συνεχίσει το έργο της στη Γαλλία. η Marie Curie καταφεύγει στην επιστημονική έρευνα, με την επιτυχία που γνωρίζουμε: τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Χημείας για την εργασία της σχετικά με το πολώνιο και το ράδιο το 1911. Αλλά ποια πραγματικά ήταν η Marie Curie;

21:25-21:40 Τα οστά σε πίξελ
Σκηνοθέτης/ Realisateur: Marcel Dalaise, Έτος Παραγωγής: 2011

Οι τεχνικές ιατρικής απεικόνισης που αναπτύχθηκαν μέχρι σήμερα επιτρέπουν να λαμβάνουμε όλο και πιο αποδοτικές εικόνες. Το φιλμ παρουσιάζει τις έρευνες τεσσάρων εργαστηρίων ειδικών στην παρατήρηση των οστών.


Παρασκευή 1η Φεβρουαρίου

19:30-20:30, Το άνθος του λωτού, από την πνευματικότητα στην υπερτεχνολογία
Σκηνοθέτης: Francois-Xavier Vives, Έτος Παραγωγής: 2011

Ο λωτός, αιώνιο σύμβολο της αγνότητας και της πνευματικής ανάτασης, είναι σήμερα το σύμβολο της τεχνολογικής επανάστασης. Ο λωτός ασκούσε πάντοτε μεγάλη γοητεία, κυρίως εξαιτίας της εκπληκτικής υδροφοβικής ιδιότητας των φύλλων του: απωθώντας το νερό, παραμένουν άσπιλα. Όταν οι ερευνητές τελικά ανακάλυψαν το μυστικό του «φαινομένου του λωτού», ένα εντελώς νέο επιστημονικό πεδίο ανοίχθηκε μπροστά τους: η βιονική. Πρόκειται για μια επιστήμη που εξετάζει τη φύση για να δημιουργήσει νέες τεχνολογίες. Από το Βοτανικό Ινστιτούτο της Βόννης έως το Πανεπιστήμιο του Τόκιο και από το Ναό του Λωτού στο Νέο Δελχί έως τα εργαστήρια του CNRS στη Γαλλία, ερευνητές, βοτανολόγοι και αρχιτέκτονες μας αποκαλύπτουν τη μοναδικότητα του λωτού και συλλογίζονται για το πώς τα φυτά μπορούν να προσφέρουν λύσεις σε σύγχρονα ζητήματα.

20:30-21:00, To μοντέλο Turing
Σκηνοθέτης/ Realisateur: Catherine Bernstein, Έτος Παραγωγής: 2012

Ο Alan Turing υπήρξε μαθηματικός, κρυπτογράφος, πρωτοπόρος της πληροφορικής, της τεχνητής νοημοσύνης και της μορφογένεσης στη βιολογία. Με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη γέννησή του, η ταινία παρουσιάζει τη ζωή αυτού του αξιόλογου ανθρώπου, το έργο του και την επιρροή του. Η συνάντηση με ερευνητές από τους διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους στους οποίους ο Alan Turing εργάστηκε μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε σταδιακά ποιος ήταν, τι ήταν αυτό που εφηύρε και τον αντίκτυπο της δουλειάς του σήμερα.

21:00-21:10, Η κατασκευή της μηχανής του Τuring
Σκηνοθέτης: Hugo Deboise, Έτος Παραγωγής: 2012

Το 1936 ο Alan Turing επινόησε ένα αφηρημένο μοντέλο για να ορίσει αυτό που μέχρι τότε ήταν μια διαισθητική έννοια: την υπολογισιμότητα. Το μοντέλο αυτό είναι πλέον γνωστό ως Μηχανή Turing και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στην θεωρητική επιστήμη των υπολογιστών για την επίλυση υπολογιστικών προβλημάτων. Με την ευκαιρία της εκατονταετηρίδας του Alan Turing, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές στην Θεμελιώδη Πληροφορική της Ecole Normale Superieure της Λυών, αποδίδουν φόρο τιμής σε αυτόν κατασκευάζοντας μια Μηχανή Turing από Lego, ζωντανεύοντας αυτήν τη διανοητική θεώρηση.


Σάββατο 2 Φεβρουαρίου

19:30-19:40, Επιχείρηση Δρακοντίδες
Σκηνοθέτης: Jeremie Vaubaillon, Έτος Παραγωγής: 2011

Τον Οκτώβριο του 2011, μια ομάδα από το Ινστιτούτο Ουράνιας Μηχανικής και Υπολογισμού Αστρονομικών Πινάκων, με επικεφαλής τον Jeremie Vaubaillon συμμετείχε σε μια διεθνή εκστρατεία για την αεροπορική παρατήρηση μίας από τις πλέον διάσημες βροχές μετεωριτών, των Δρακοντιδών, που προέρχονται από τον κομήτη Giacobini-Zinner. Είναι η πρώτη φορά στην Ευρώπη που πραγματοποιείται μια αεροπορική παρατήρηση μετεώρων. Για αυτό το γεγονός, το οποίο θα επαναληφθεί μετά από σαράντα χρόνια, πολλές κάμερες εγκαταστάθηκαν στο αεροσκάφος SAFIRE του CNRS με προορισμό τη βόρεια Σκανδιναβία. Όλα τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από τους επιστήμονες θα τους επιτρέψουν να παρατηρήσουν με μεγάλη ακρίβεια τις τροχιές αυτών των μετεώρων, να υπολογίσουν την έκτασή τους και να προσπαθήσουν να αναλύσουν τη χημική τους σύνθεση, και έτσι να βελτιώσουν τις προηγούμενες εκστρατείες παρατήρησης του 1933 και 1946.

19:40-20:05, Τα τηλεσκόπια του αόρατου
Σκηνοθέτης: Marcel Dalaise, Έτος Παραγωγής: 2011

Το αρκτικόλεξο Hess συνοψίζει το Υψηλής Ενέργειας Στερεοσκοπικό Σύστημα (High Energy Streoscopic System), αλλά αποτελεί επίσης φόρο τιμής στον Αυστριακό γιατρό Victor Hess, ο οποίος ανακάλυψε τις κοσμικές ακτίνες το 1929. Ο Hess σχεδίασε ομάδες τεσσάρων τηλεσκοπίων. Ανιχνεύοντας λάμψεις φωτός, που παράγονται από την αλληλεπίδραση υψηλής ενέργειας ακτίνων γάμμα με την ατμόσφαιρα («φαινόμενο Tcherenkov »}, το H.E.S.S. έφερε στο φως πολύτιμες πληροφορίες για μερικά από τα πιο βίαια φαινόμενα στο σύμπαν.

20:05-20:50, Αινίγματα του Σείριου
Σκηνοθέτης: Jerome Blumberg/ Jean-Marc Bonnet-Bidaud, (2009)

Ο Σείριος είναι ο λαμπρότερος αστέρας του ουρανού, κάτι που καθιστά δύσκολη τη λήψη της εικόνας του, ακόμη και με τα πιο αποτελεσματικά τηλεσκόπια. Ο αστροφυσικός Jean-Marc Bonnet-Bidaud, βασιζόμενος στις παρατηρήσεις του Έλληνα αστρονόμου Πτολεμαίου καθώς και σε κινέζικα κείμενα αστρονομίας, κάνει την υπόθεση ότι ο Σείριος άλλαξε πιθανόν χρώμα στην αρχή της εποχής μας. Αυτή η αλλαγή χρώματος θα μπορούσε να εξηγηθεί από την παρουσία ενός ή δύο «αστέρων–συνοδών». Οι έρευνες τον οδηγούν σ τα μεγαλύτερα παρατηρητήρια του πλανήτη αλλά και στους Dogon του Μαλί. Ο Bonnet-Bidaud, συνοδευόμενος από τους εθνολόγους Jean Rouch και Germaine Dieterlen, παρατηρεί την κοινή ανατολή Ήλιου και Σείριου, όπως ανέκαθεν την περιγράφουν οι Dogon και αναρωτιέται πώς αυτοί γνώριζαν τον αστέρα αυτό και το συνοδό του, τη στιγμή που δεν διέθεταν κανένα όργανο παρατήρησης.

20:50-21:10, Ο αστρικός χάρτης του Dunhuang
Σκηνοθέτης: Jerome Blumberg (2009)

Ένα εντυπωσιακό έγγραφο της ιστορίας της αστρονομίας έχει μόλις επανέλθει στο φως: ο αστρικός χάρτης του Dunhuang, ένας πλήρης άτλαντας του ουρανού που ανακαλύφθηκε στην Κίνα το 1900, μεταξύ 40.000 πολύτιμων χειρογράφων αποθηκευμένων σε ένα βουδιστικό μοναστήρι στον Δρόμο του Μεταξιού. Κρυμμένα σε μια σπηλιά μέχρι περίπου τον ενδέκατο αιώνα, τα χειρόγραφα αυτά, κυρίως θρησκευτικά κείμενα, διασώθηκαν ως εκ θαύματος χάρη στο πολύ ξηρό κλίμα. Μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον αστροφυσικό Jean-Marc-Bonnet Bidaud, πραγματοποιεί μια λεπτομερή μελέτη του εγγράφου αυτού που φυλάσσεται στην Βρετανική Βιβλιοθήκη του Λονδίνου. Η ανάλυση του χάρτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο άτλαντας, που περιέχει πάνω από 1.300 αστέρια, κατασκευάστηκε κατά τα έτη 649-684 της σύγχρονης εποχής, με τη χρήση μεθόδων μαθηματικών προβλέψεων. Είναι ο παλαιότερος γνωστός αστρικός χάρτης όλων των πολιτισμών και η πρώτη γραφική αναπαράσταση του συνόλου των κινεζικών αστερισμών.


Κυριακή 3 Φεβρουαρίου

19:30-20:30, Ράβοντας τον Κόσμο
Σκηνοθέτης: Michel Perrin, Έτος Παραγωγής: 2003

Το Molakana διηγείται σε είκοσι σκηνές, την τέχνη, την καθημερινή ζωή και τη φαντασία των Ινδιάνων Kuna του Παναμά, πληθυσμός που ζεί σε σαράντα περίπου κοραλλιογενή νησιά του Ατλαντικού Ωκεανού. Πρόκειται για την τέχνη των Molas, πραγματικών πινάκων από ύφασμα, που περιβάλλει το μπροστινό και πίσω μέρος του γυναικείου μπούστου, τέχνη που έχει δώσει στους Kuna τη φήμη εξαιρετικών καλλιτεχνών. Η ταινία εκφράζει την "σάρκα", όπως κανένα βιβλίο δεν μπορεί να την εκφράσει: την αισθητική, τις λεπτές σχέσεις με το περιβάλλον της ζωής, την καθημερινότητα των γυναικών, τα θέματα και το ύφος της τέχνης τους, τις τεχνοτροπίες εκτέλεσής της, τις κουβέντες, αλλά και τις τελετουργίες, τους μύθους και τα λόγια των προγόνων που συνδέονται με αυτήν την τέχνη.

20:30-21:00 Άρωμα από το παρελθόν/ Le parfum retrouve
Σκηνοθέτης/ Realisateur: Luc Ronat (2012)

Στους αρχαιολογικούς χώρους της Πομπηίας, του Paestum, και του Ηράκλειου... στην Ιταλία, αρχαιολογικά ευρήματα ποικίλων φιαλιδίων θα επιτρέψουν να εμβαθύνουμε στη γνώση για τα αρώματα που κατασκευάζονταν και χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα.


Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου

19:30-20:05, Μα πού πήγαν οι πάγοι
Σκηνοθέτης: W. Katarzyna Chambenoit (2008)

Αν όλοι σήμερα μιλούν για την περίφημη υπερθέρμανση του πλανήτη, λίγοι άνθρωποι καταλαβαίνουν τι συμβαίνει πραγματικά και, πιο σημαντικό, πώς αποδείχθηκε ότι υπάρχει υπερθέρμανση... Ωστόσο, πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου αναστάτωση στην ιστορία του σύμπαντος, μια σειρά από αλυσιδωτές αντιδράσεις που μόλις τώρα αρχίζουν να γίνονται ορατές, αλλά πολλοί μηχανισμοί τους παραμένουν ανυπολόγιστοι. Ο Claude Lorius, ο οποίος πέρασε πολλά χρόνια της ζωής του στην Ανταρκτική, είναι ο πρώτος που κατανόησε το φαινόμενο της υπερθέρμανσης και την πλανητική του σημασία.

20:05-20:40, Ο Σταθμός Νότιου Πόλου Concordia
Σκηνοθέτης: Marcel Dalaise (2008)

Αυτός ο γαλλοϊταλικός σταθμός έχει στηθεί στην καρδιά του Ανταρκτικού οροπεδίου, στην περιοχή Θόλος Γ, σε ένα ύψος 3.233 μέτρων εκ των οποίων τα 3.200 μέτρα είναι πάγος. Είναι ένα μοναδικό μέρος αφιερωμένο στην επιστήμη. Το έργο διάτηρησης 3.270 μέτρων, που ονομάστηκε Epica, έχει επιτρέψει την αποκωδικοποίηση των κλιματολογικών συνθηκών μέχρι και 800.000 έτη πριν…

20:40-21:30, Πρόκειται να αντιστραφούν οι μαγνητικοί πόλοι;
Σκηνοθέτης: Stephane Nicolopoulos; Yanick Rose (2010)

Ο βόρειος μαγνητικός πόλος, προς τον οποίο δείχνουν όλες οι πυξίδες του κόσμου, πάντα κινείται κυκλικά και αντιστρέφεται κάθε 250.000 χρόνια. Δύο γεωλόγοι, ένας Καναδός και ένας Γάλλος, υπεύθυνοι για τη μέτρηση της ακριβούς του θέσης, διαπίστωσαν κατά τη διάρκεια της τελευταίας αποστολής τους στους πάγους ότι η ταχύτητα μετακίνησης του μαγνητικού πόλου έχει αυξηθεί θεαματικά, σε 120 χιλιόμετρα αντί των 40 χιλιομέτρων που υπολογίζεται κάθε χρόνο, κατά μέσο όρο 300 μέτρα ανά ημέρα!