Η διαχείριση της τραγωδίας με το μυαλό στην κάλπη (SportDay / Χρίστος Χαραλαμπόπουλος)

Άκουγα το μεσημέρι της Κυριακής υπουργούς και υφυπουργούς της απερχόμενης κυβέρνησης να ανακοινώνουν τα μέτρα που αποφάσισε το, καθ’ υπερβολή ονομαζόμενο, «κυβερνητικό επιτελείο». Που καμία σχέση δεν έχει με τις ιδιότητες που έχει ένα επιτελείο, δύο από τις οποίες είναι η πρόβλεψη και ο συντονισμός.
Λίγη σημασία έχει η αποτελεσματικότητα των μέτρων άμεσης ανακούφισης, όταν δεν συνοδεύεται από ένα μακροχρόνιο σχέδιο αποκατάστασης των πυρόπληκτων περιοχών και ανθρώπων. Τέτοιο σχέδιο θα εκπονήσει, άραγε, η απερχόμενη κυβέρνηση, αν επανεκλεγεί; Αμφιβάλλω. Για κάτι τέτοιο χρειάζεται μια ορισμένη ικανότητα. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα άθροισμα ανίκανων τέτοιο, που δεν αφήνει χώρο σε οποιαδήποτε αισιοδοξία. Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν επιβεβαιώνουν, πάνω από όλα, ότι είμαστε «επιμηθείς».

Αναβλητικοί, μακάριοι και λάτρεις του βραχυπρόθεσμου συμφέροντος που ταυτίζεται με το προσωπικό, το συντεχνιακό, το τοπικιστικό, το κομματικό. Δεν ασχολούμαστε με το κοινό συμφέρον που είναι μακροπρόθεσμο. Δεν ασχολούμαστε ποτέ με το αύριο. Αλλωστε είναι μακριά. Οπως όλα τα δυσάρεστα, που φαίνεται να πιστεύουμε ότι δεν θα αντιμετωπίσουμε ποτέ εμείς. Μόνο οι άλλοι. Οταν η φρίκη είναι ζωντανή, δεν κουβεντιάζεται. Και όμως, είναι φανερό ότι η απερχόμενη κυβέρνηση αντιμετωπίζει την τωρινή τραγωδία με το μυαλό στην κάλπη. Στο προσωπικό και βραχυπρόθεσμο συμφέρον.

Ποιος ο λόγος, βρε αδερφέ, να πρέπει να ακούσουμε στις ειδήσεις ότι έδωσε διαταγή η Μαριέττα Γιανάκου να ανοίξουν τα σχολεία στις πυρόπληκτες περιοχές, για να δώσουν κάθε δυνατή βοήθεια στους πληγέντες; Δεν είναι αυτονόητο; Ποιος ο λόγος να βγει η υπουργός Εξωτερικών, Κυριακή μεσημέρι, στην τηλεόραση για να επαναλάβει πράγματα που γνωρίζαμε για την ξένη βοήθεια και να ευχαριστήσει τις ξένες κυβερνήσεις; Μία ανακοίνωση του υπουργείου για το πρώτο θα ήταν αρκετή, όπως και μια προσωπική τηλεφωνική επικοινωνία με τους ομολόγους της για το δεύτερο.

Ομως, η υπουργός αισθάνεται την ανάγκη να τονώσει το προφίλ της, να υπενθυμίσει ότι έχει εξουσία, δύναμη, να εγγραφεί στη συνείδηση της κομματικής βάσης ως το νούμερο 2 στην ιεραρχία, να υπογραμμίσει το «είμαι εδώ». Διακατέχεται από το ίδιο άγχος του Κ. Σημίτη, το ίδιο άγχος του Κ. Καραμανλή, το ίδιο άγχος του Γ. Παπανδρέου, που τόσο εύστοχα περιέγραψε ο Λάκης Λαζόπουλος ως: «Το άγχος του μετρίου να γράψει ιστορία». Ολοι οι μέτριοι αυτού του τόπου γράφουν μια ιστορία γεμάτη λάθη και παραλείψεις, που όλοι θα θέλαμε να ξεχάσουμε. Η τωρινή τραγωδία αναδεικνύει με οδυνηρό τρόπο το αδιέξοδο της «εγωιστικής» λογικής των αυτοδύναμων κυβερνήσεων και του δικομματισμού.

Αναδεικνύει την κρίση της Δημοκρατίας και της αντίληψης που έχουμε γι’ αυτήν, 33 χρόνια ύστερα από τη μεταπολίτευση. Προφανώς, όλα αυτά ίσως να απασχολούν ελάχιστους ή και κανέναν. Ισως και να είναι γέννημα της αδυναμίας, της πίκρας και της οργής ενός ανθρώπου, ο οποίος βλέπει την τραγωδία να ξετυλίγεται μπροστά στους τηλεοπτικούς δέκτες των ΜΜΕ, που έχουν μεταβληθεί σε καταθετήρια αγωνίας, πόνου και απόγνωσης. Αναρωτιέμαι, πάντως, αν αυτά τα μέτρα ανακούφισης θα ισχύσουν για τους κατοίκους των πυρόπληκτων περιοχών, όταν έρθει η ώρα να αντιμετωπίσουν την οργή της φύσης με τις πρώτες βροχές. Εκτός αν έχουμε εκπονήσει κάποιο σχέδιο αντιμετώπισης, πράγμα που δεν νομίζω να πιστεύει κανείς.

Ασύμμετρη ανικανότητα

Ευτυχώς, επικηρύχθηκαν οι εμπρηστές και η κυβέρνηση αρχίζει να δουλεύει την ιδέα «της ασύμμετρης απειλής» και του «οργανωμένου εγκληματικού σχεδίου με στόχο την αποσταθεροποίηση της χώρας», το οποίο θα την εμφανίσει ως θύμα. Θα εξορίσει από το προσκήνιο τη συζήτηση για την ανικανότητά της να συντονίσει ένα διαλυμένο κρατικό μηχανισμό και θα τη βοηθήσει να πάει στις εκλογές, με άλλον αέρα.

Ιδιον με αυτόν που έχει φουσκώσει τα μυαλά του πρωθυπουργού, των επικοινωνιολόγων και των συμβούλων του. Οι πυρκαγιές, όλοι γνωρίζουμε ότι οφείλονται σε αμέλεια, στους οικοπεδοφάγους, σε βοσκούς που θέλουν βοσκοτόπια, στα δάση που δεν έχουν καθαρισθεί, σε σκουπιδότοπους που γειτονεύουν με δάση, σε κάποιους που μπορεί να έχουν ψυχολογικά προβλήματα. Ακόμα και όλοι αυτοί οι λόγοι να ισχύουν ταυτόχρονα, δεν μπορεί ένας αριθμός των φετινών πυρκαγιών να μην οφείλεται σε εμπρησμούς.

Οπως, φυσικά, και τις προηγούμενες χρονιές. Ομως, από αυτό το σημείο μέχρι την επίκληση της ύπαρξης μιας «ασύμμετρης απειλής», χωρίς αποδείξεις -όχι ενδείξεις ή υποθέσεις- το διάστημα είναι τόσο μεγάλο που μπορεί να γεμίσει με ένα σωρό συνομωσιολογικά σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Αλλά ας υποθέσουμε, για χάρη της συζήτησης, ότι υπάρχει μια τέτοια απειλή. Εδώ, ξεκινούν τα ερωτήματα. Από ποιους και με τι στόχο; Ποιες αποδείξεις υπάρχουν γι’ αυτό; Πότε ανακάλυψε η κυβέρνηση την ύπαρξη της απειλής; Αυτή η απειλή, δεν είναι λογικό να υποθέσει κάποιος ότι βρίσκεται σε εξέλιξη όλο το καλοκαίρι; Δεν είναι προφανής, ακόμη και εδώ, η ανικανότητα της κυβέρνησης που αντιλήφθηκε μία τέτοια απειλή, μια και ήδη έχουν χαθεί στις φλόγες 2 εκατομμύρια στρέμματα;

Ο «Νέρων» Πολύδωρας μας είπε την Κυριακή το βράδυ ότι υπάρχουν καταθέσεις και μαρτυρίες. Ωραία. Να αφήσουμε τους δικαστές να διεξάγουν την ανάκριση και -μετά τις εκλογές- συζητάμε τα πορίσματα της ανάκρισης, εφόσον έχουν απαγγελθεί κατηγορίες. Μία απορία, μόνο, για να συνεισφέρω στη συνομωσιολογία. Μήπως αυτοί που σχεδίασαν και εφαρμόζουν αυτή την «ασύμμετρη απειλή» είναι εκείνοι που έκαναν τις υποκλοπές, για τους οποίους η κυβέρνηση δεν έδειξε κάποια ιδιαίτερη προθυμία να τους ανακαλύψει;