Μάχη για τα δικαιώματα των ποδοσφαιριστών (SportDay / Χρίστος Χαραλαμπόπουλος)

Το σπάσιμο της χρυσής φούσκας του ποδοσφαίρου σε ολόκληρο τον κόσμο, εκτός από τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που προκάλεσε σε όλες σχεδόν τις ομάδες, μικρές και μεγάλες, δημιούργησε πολλές αλλαγές και αρκετές παράπλευρες απώλειες που δεν είναι ορατές με την πρώτη ματιά.

Αυτό ήταν πολύ λογικό να συμβεί, διότι συμβαίνει σε κάθε βιομηχανία που αντιμετωπίζει κρίση. Η βιομηχανία του ποδοσφαίρου, σύμφωνα με στοιχεία του 2004, υπολογίζεται ότι στην Ευρώπη δημιουργούσε έναν τζίρο γύρω στα 180 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ παράλληλα είχε δημιουργήσει ένα μεγάλο πλέγμα οικονομικών σχέσεων με πολλούς συναφείς βιομηχανικούς τομείς. Συχνά, όταν κάποιος εξετάζει τις αλλαγές που προκάλεσε η οικονομική κρίση στο ποδόσφαιρο, δεν υπολογίζει ότι οι μάνατζερ των ποδοσφαιριστών έχουν υποστεί ένα πολύ σοβαρό πλήγμα.

Εκπρόσωποι εταιρειών οικονομικών συμβούλων στην Ευρώπη εκτιμούν ότι σε λίγο καιρό ο κόσμος του ποδοσφαίρου και του αθλητισμού γενικότερα θα διοικείται όπως περίπου η μουσική βιομηχανία σήμερα. Οι δικηγόροι θα διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη διαπραγμάτευση των συμβολαίων των αθλητών, ρόλο που σήμερα παίζουν κυρίως οι μάνατζερ. Αυτή η εξέλιξη θα είναι και επακόλουθο της πολυπλοκότητας που παρουσιάζουν πλέον τα συμβόλαια των αθλητών γενικά και των ποδοσφαιριστών ειδικότερα, που διαμορφώνονται με τέτοιον τρόπο ώστε να τους επιτρέπουν να εκμεταλλευθούν όσο γίνεται μεγαλύτερο κομμάτι της βιομηχανίας του ποδοσφαίρου. Την πολυπλοκότητα αυτήν μπορούν οι δικηγόροι να τη διαχειριστούν πολύ αποτελεσματικότερα από τους παραδοσιακούς μάνατζερ, μια και η δραστηριότητα ενός ποδοσφαιριστή, πλέον, εκτείνεται και έξω από τους αγωνιστικούς χώρους. Ή, για να το πούμε καλύτερα, κυρίως έξω από τους αγωνιστικούς χώρους (διαφημίσεις, χορηγίες, δικαιώματα χρήσης της εικόνας τους, αυτό που αποκαλείται image rights, δημόσιες σχέσεις κ.λπ.).

Η περίπτωση του Μπέκαμ είναι ίσως η χαρακτηριστικότερη για τον μεγαλύτερο χώρο οικονομικής δραστηριότητας των ποδοσφαιριστών. Οι ποδοσφαιριστές και γενικότερα οι αθλητές του σήμερα αποτελούν ένα είδος μικρών βιομηχανιών, γύρω από τους οποίους περιστρέφονται εταιρείες και μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Οπως και για πολλά άλλα πράγματα που αφορούν το ποδόσφαιρο, η μελέτη της αγγλικής πραγματικότητας προσφέρει ορισμένες αξιοπρόσεκτες επισημάνσεις. Σε σχέση με μία πενταετία πριν, οι πέντε μεγαλύτερες εταιρείες μανατζαρίσματος ποδοσφαιριστών είδαν το εισόδημά τους και τον κύκλο εργασιών τους να συρρικνώνονται σημαντικά, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης αλλά και –σημειώστε το– της αλλαγής των αντιλήψεων σε ό,τι αφορά το μανατζάρισμα των ποδοσφαιριστών. Και οι πέντε αυτές εταιρείες, που είχαν μετοχική αξία γύρω στα 60 εκατομμύρια στερλίνες πριν από πέντε χρόνια, υπολογίζεται ότι σήμερα έχουν χάσει το 80% της αξίας τους. Μάλιστα, δύο από αυτές έκλεισαν. Οι περισσότεροι μάνατζερ έχουν καταλάβει ότι είναι πολύ αποδοτικότερο να κατέχεις τα δικαιώματα ενός αθλητή, ποδοσφαιριστή εν προκειμένω, παρά να διαχειρίζεσαι τα οικονομικά συμφέροντά του.

Φυσικά, κατά τη γνώμη μου, μια τέτοια εξέλιξη προσεγγίζει –αν δεν είναι– το απλό δουλεμπόριο. Μέσα στις επόμενες ημέρες θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό το μέλλον των μάνατζερ αλλά και η φυσιογνωμία του σύγχρονου ποδοσφαίρου, με αφορμή την υπόθεση για τα δικαιώματα του Τέβες. Θυμίζω ότι στην Αγγλία απαγορεύεται να κατέχει τα δικαιώματα ενός ποδοσφαιριστή ένας μάνατζερ ή μία εταιρεία μάνατζερ. Τα δικαιώματα του Τέβες τα έχει ο Γιουραμπχιάν, ο οποίος παρεμπιπτόντως καταζητείται στη Βραζιλία για φοροδιαφυγή και βρίσκεται σε κόντρα με τη Γουέστ Χαμ γύρω από το ζήτημα της μεταγραφής του Αργεντινού στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.

Η απόφαση του δικαστηρίου της Λωζάννης, το οποίο θα εκδικάσει την υπόθεση, αν δικαιώσει τον Γιουραμπχιάν, θα προκαλέσει τόσο πολύ βαθιές αλλαγές στο πρόσωπο του επαγγελματικού ποδοσφαίρου, που μπορεί να ξεπεράσουν και εκείνες της απόφασης Μποσμάν.

Η επένδυση στους Νέους

Υπάρχει ένα ανέκδοτο που ακουγόταν στην ταινία «Οι ζωές των άλλων». Ο πανίσχυρος γραμματέας του κόμματος στην Ανατολική Γερμανία, ο Ερικ Χόνεκερ, πήγε ένα πρωί μπροστά στο παράθυρό του, κοίταξε τον ήλιο και του είπε: «Καλημέρα, καλέ μου ήλιε». Και ο ήλιος απάντησε: «Καλή σου μέρα, καλέ μου Ερικ». Το μεσημέρι, πάλι ο Χόνεκερ πήγε στο παράθυρο, κοίταξε τον ήλιο και του είπε: «Καλό μεσημέρι, καλέ μου ήλιε». Και εκείνος απάντησε: «Επίσης, καλέ μου Ερικ». Αργά το απόγευμα, ο Χόνεκερ πήγε στο παράθυρο, κοίταξε τον ήλιο και του είπε: «Καλό σου απόγευμα, καλέ μου ήλιε». Και ο ήλιος τού απάντησε: «Αντε πηδήξου, Ερικ, τώρα είμαι στη Δύση».

Αν ο Νίκος Νιόπλιας δεν ήταν σεμνός άνθρωπος, θα μπορούσε να διηγείται το ανέκδοτο σε όλους όσοι τώρα τον προσεγγίζουν υποκριτικά για να τον συγχαρούν, αλλά δεν τον βοήθησαν όταν έπρεπε ή δρέπουν τους καρπούς της δουλειάς του χωρίς να του αναγνωρίζουν αυτό που του αναλογεί. Από τη στιγμή που η Εθνική Νέων ήρθε στο προσκήνιο, πολλοί μιλούν για την αναγκαιότητα της επένδυσης στο ταλέντο των νεαρών Ελλήνων ποδοσφαιριστών.

Στον εντοπισμό των ταλέντων λίγο-πολύ τα καταφέρνουμε. Εκεί που υστερούμε είναι στην υποστήριξη της ανάπτυξης αυτών των ταλέντων. Οι ποδοσφαιριστές της Εθνικής μας δεν υστερούν σε ταλέντο σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους από άλλες προηγμένες ποδοσφαιρικά χώρες. Εκεί που υστερούν τα δικά μας ταλέντα είναι σε ποιοτικές και απαιτητικές ποδοσφαιρικές παραστάσεις. Αυτό συμβαίνει διότι οι προπονητές τους δεν τους εμπιστεύονται και δεν τους δίνουν τις αγωνιστικές ευκαιρίες που χρειάζονται, με αποτέλεσμα αυτά τα παιδιά να φτάνουν στα 23 τους και να χαρακτηρίζονται ακόμα «ταλέντα».

Ενας τέτοιος χαρακτηρισμός για έναν ποδοσφαιριστή 23 χρόνων αποτελεί ομολογία μιας χαμένης ευκαιρίας. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο πιστεύω ότι είναι εξίσου σημαντικό, πέρα από την επένδυση στο ταλέντο των Ελλήνων ποδοσφαιριστών, να επενδύσουμε και σε δασκάλους, όπως ο Νιόπλιας. Σε νέους ανθρώπους με όρεξη για δουλειά, με γνώσεις και με αγάπη γι' αυτό που κάνουν. Διότι οι Νίνηδες και οι Παπασταθόπουλοι μπορούν να περάσουν απέναντι μόνο αν υπάρχουν «γέφυρες» τύπου Νιόπλια.