Ενα πρωτάθλημα μεγάλων αντιφάσεων (Sportday / Χρίστος Χαραλαμπόπουλος)

Η Αγγλία, η χώρα που γέννησε το ποδόσφαιρο, σε επίπεδο εθνικής ομάδας δεν έχει να επιδείξει τίποτα καλύτερο από το Μουντιάλ του 1966.

Κάθε φορά που μελετώ επιμέρους στοιχεία της Πρέμιερσιπ καταλήγω στο ίδιο συμπέρασμα. Οτι στην Αγγλία διεξάγεται το πρωτάθλημα των μεγαλύτερων αντιφάσεων στην Ευρώπη. Εκεί που συναντά κάποιος τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και την Αρσεναλ, τις ομάδες με την πρότυπη επιχειρηματική λειτουργία, συναντά παράλληλα και μια δεκάδα ομάδες της Πρέμιερσιπ που αντιμετωπίζουν μεγάλα ελλείμματα στους προϋπολογισμούς τους.
Σε όλη την Ευρώπη τα τηλεοπτικά δικαιώματα των ομάδων μειώθηκαν ή αυξήθηκαν ελάχιστα, στην Αγγλία σημείωσαν τρομακτική αύξηση, αν και ο τρόπος διαπραγμάτευσης των δικαιωμάτων έχει μπει στο στόχαστρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εκεί που δοξάστηκε ο χουλιγκανισμός, τα γήπεδα πλέον θυμίζουν θέατρα, αλλά το βρετανικό Υπουργείο Εσωτερικών κάνει λόγο για την αυξητική τάση ενός νέου τύπου χουλιγκανισμού με ρατσιστικά και εθνικιστικά χαρακτηριστικά, που εκδηλώνει την οργή του στα κέντρα των πόλεων ή στη μετακόμιση των Αγγλων οπαδών στο εξωτερικό. Την ίδια στιγμή οι ομάδες κάνουν τα πάντα για την καταπολέμηση της βίας και δεν μεταθέτουν τις ευθύνες στο κράτος.
Στην Αγγλία, τη χώρα με τη μακρύτερη δημοκρατική παράδοση κοινοβουλευτισμού και προστασίας των ατομικών ελευθεριών (θυμηθείτε τη Magna Carta επί Ιωάννη του Ακτήμονα του Γ!), έχουν υιοθετηθεί νόμοι, όπως ο προ πενταετίας για την καταπολέμηση του χουλιγκανισμού, με σοβαρά προβλήματα συνταγματικότητας. Στην Αγγλία, τη χώρα που αγωνίζονται οι περισσότεροι έγχρωμοι ποδοσφαιριστές, μετά τη Γαλλία, παρουσιάζεται ο μεγαλύτερος αριθμός περιστατικών ρατσιστικής συμπεριφοράς. Στην Αγγλία, τη χώρα που οι ομάδες έχουν εισαχθεί στο χρηματιστήριο –και μιλώ για ένα χρηματιστήριο με αυστηρούς κανόνες λειτουργίας, όπως του Λονδίνου, τη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή κεφαλαιαγορά– το σύστημα είναι τόσο «ανοικτό» που επιτρέπει σ' ένα Ρώσο, όπως ο Αμπράμοβιτς, να ξεπλένει τα χρήματα που απέκτησε επί Γέλτσιν από τη μεγάλη κλοπή των περιουσιακών στοιχείων της παλιάς Σοβιετικής Ενωσης. Στη χώρα που έγινε ο πρώτος «γάμος» της συνδρομητικής τηλεόρασης με το ποδόσφαιρο, δεκαπέντε χρόνια μετά, τα γήπεδα, αντί να αδειάζουν λόγω των πολλών τηλεοπτικών μεταδόσεων, γέμισαν.
Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του ποδοσφαίρου που παίζεται στην Αγγλία –αν εξαιρέσει κάποιος τη Μάντσεστερ, την Αρσεναλ, την Τσέλσι, άντε και τη Λίβερπουλ– μπορεί να προκαλέσουν αλλεπάλληλα χασμουρητά και, παρ' όλα αυτά, το πρωτάθλημα της Πρέμιερσιπ το βλέπουν περισσότερες από 180 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην Αγγλία, τη χώρα που ο σχολικός αθλητισμός έχει βαθιές ρίζες, στην οποία το αθλητικό σχολείο έχει ζωή 70 χρόνων και οι ομάδες υποστηρίζουν τα τμήματα υποδομής, το περίπου 60% των χρημάτων που ξοδεύτηκαν για μεταγραφές την τελευταία 7ετία κατευθύνθηκε στο εξωτερικό για την απόκτηση –συχνά– ποδοσφαιριστών αμφιβόλου αξίας.
Η χώρα που γέννησε το ποδόσφαιρο και διαμόρφωσε σχεδόν όλους τους κανόνες με βάση τους οποίους παίζεται το παιχνίδι, σε επίπεδο εθνικής ομάδας δεν έχει να επιδείξει τίποτα καλύτερο από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966. Στη χώρα που –κατά γενική ομολογία– διεξάγεται το πιο σκληρό πρωτάθλημα της Ευρώπης και στην οποία αγωνίζονται μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, το πλαίσιο καταπολέμησης του ντόπινγκ είναι αδικαιολόγητα χαλαρό, ενώ οι έλεγχοι ντόπινγκ στους ποδοσφαιριστές είναι ελάχιστοι σε σχέση με άλλα πρωταθλήματα. Στη χώρα που λειτουργούν θεσμοί όπως ο συνήγορος του φιλάθλου και η πανίσχυρη επιτροπή ανταγωνισμού του Υπουργείου Εμπορίου, στη χώρα που υπάρχει κοινοβουλευτική επιτροπή που ασχολείται με το ποδόσφαιρο και παρουσιάζει μία ετήσια έκθεση που εξετάζει όλες τις πτυχές του παιχνιδιού, υπάρχει μεγάλη διαφθορά –ιδίως στον τρόπο που λειτουργούν οι μάνατζερ και στη σχέση που έχουν με τις ομάδες–, για την οποία όλοι κάνουν τα στραβά μάτια.
Κι όμως, παρά τις αντιφάσεις του, το οργανωτικό μοντέλο της Πρέμιερσιπ λειτουργεί σαν μπούσουλας για πάρα πολλούς, κυρίως χάρη στην απαράμιλλη ικανότητα των Αγγλων να προβάλλουν τις καλές πλευρές του προϊόντος τους και να αποσιωπούν τις «σκοτεινές».

Προπονητής για μικρές απαιτήσεις

Υπάρχει ένα ανέκδοτο που διηγούνται οι Βραζιλιάνοι για τον Ντούνγκα. Λένε πως όταν στο πρώτο του ταξίδι με την εθνική Βραζιλίας πήγε στο αεροδρόμιο του Σάο Πάουλο για να επιβιβαστεί στο αεροπλάνο, κάποιοι επιβάτες των οποίων οι πτήσεις είχαν ακυρωθεί πέρασαν τον Ντούνγκα για υπάλληλο της βραζιλιάνικης αεροπορικής εταιρείας Varig και σχεδόν έπεσαν να τον φάνε. Ισως αυτό να είναι και μια ένδειξη για τη στάση των Βραζιλιάνων απέναντι στην εθνική τους. Για πάρα πολλούς ήταν έκπληξη η ανακοίνωση της ποδοσφαιρικής ομάδας της Βραζιλίας για τον άνθρωπο που θα διαδεχόταν τον Παρέιρα στον πάγκο της «σελεσάο».
Ο Ντούνγκα ήταν ο αρχηγός της ομάδας που κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο στις ΗΠΑ το 1994. Ως παίκτης, ήταν σκληρός, πεισματάρης και άχρωμος και νομίζω ότι ήταν το σήμα κατατεθέν του ποδοσφαιρικού πραγματισμού εκείνης της ομάδας. Μιας ομάδας που δεν ήταν και τόσο σπουδαία συγκρινόμενη με άλλες βραζιλιάνικες, αλλά που ήξερε τι ήθελε μες στο γήπεδο. Κάποιοι φοβήθηκαν ότι αυτά τα χαρακτηριστικά που είχε ο Ντούνγκα ως ποδοσφαιριστής θα προσπαθήσει να τα μεταφέρει στην ομάδα του, με αποτέλεσμα η Βραζιλία να γίνει μία ομάδα που θα παίζει αντι-θεαματικό ποδόσφαιρο. Η Βραζιλία που έχω δει μετά το Μουντιάλ, ακόμα και με τα μεγάλα αστέρια στη σύνθεσή της, φαίνεται ότι θέλει να αποκτήσει τα ποδοσφαιρικά χαρακτηριστικά του προπονητή της. Αν κρίνω απ' όσα έχω δει, συμπεριλαμβανομένου και του παιχνιδιού με το Μεξικό, τα καταφέρνει μια χαρά ως άχρωμη ομάδα.
Η βραζιλιάνικη ομοσπονδία επέλεξε την αντικατάσταση του Παρέιρα κυρίως διότι ερμήνευσε την αποτυχία της Γερμανίας ως αποτέλεσμα της αδυναμίας επιβολής του Παρέιρα πάνω στον εγωισμό των ακριβοπληρωμένων Βραζιλιάνων σταρ. Επί Παρέιρα σε ζητήματα πειθαρχίας η «σελεσάο» ήταν παιδική χαρά. Ο Ντούνγκα με την περιορισμένη προπονητική εμπειρία, που δεν καταλαβαίνει από βεντέτες, ανέλαβε το δύσκολο έργο να αναμορφώσει την εθνική Βραζιλίας και παράλληλα να προωθήσει την ανανέωσή της. Αν αυτό είναι το καλύτερο που μπορεί να κάνει, τότε είναι προτιμότερο τη σύνθεση της ομάδας να τη φτιάχνει η NIKE.