«Κούρεμα» 20% στην κατασκευή των αυτοκινητοδρόμων

Στην τελική φάση βρίσκεται το μείζον ζήτημα της επανεκκίνησης των έργων κατασκευής των αυτοκινητοδρόμων της χώρας. Ο υπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Κωστής Χατζηδάκης, παρουσίασε την εξέλιξη της υπόθεσης, η οποία πηγαίνει προς θετική κατάληξη, έτσι ώστε τα έργα να ξεκινήσουν τον Απρίλιο του 2013.

Τα έργα, που έχουν σταματήσει για πάνω από ενάμιση χρόνο, είναι επιβεβλημένο να ολοκληρωθούν, διότι θα προσφέρουν θέσεις εργασίας, θα αναβαθμίσουν το οδικό δίκτυο και κυρίως θα αυξήσουν την οδική ασφάλεια, ώστε να μην χάνονται ανθρώπινες ζωές στην άσφαλτο.

Αυτό που έχει γίνει μέχρι στιγμής, είναι ότι το Ελληνικό Δημόσιο συμφώνησε με τις εταιρείες Παραχώρησης των έργων, δηλαδή τις κατασκευαστικές εταιρείες, σε παρακάτω σημεία:

1.Δραστικός Περιορισμός των διεκδικήσεων (claims) των Παραχωρησιούχων εις βάρος του Ελληνικού Δημοσίου. Όλες οι διεκδικήσεις των Παραχωρησιούχων ελέχθησαν από Ανεξάρτητους Μηχανικούς, οι οποίοι αποτελούν ανεξάρτητους φορείς ελέγχου. Το συνολικό ποσό που έχει αποδεχθεί το Ελληνικό Δημόσιο, από τις διεκδικήσεις των Παραχωρησιούχων που αφορούν την κατασκευή των εργων, ανέρχεται περίπου στα 280 εκατ. ευρώ και είναι χαμηλότερο ή ίσο από αυτό που προτείνεται ανά περίπτωση από τον Ανεξάρτητο Μηχανικό. Σε κάθε περίπτωση, προκειμένου να πληρωθούν οι Παραχωρησιούχοι, θα πρέπει να ελεχθούν τα προσκομιζόμενα αποδεικτικά τους παραστατικά από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου αλλά και ανεξάρτητους Ορκωτούς Ελεγκτές.

2. Προσαρμόζεται το τεχνικό αντικείμενο των έργων στις χρηματοοικονομικές δυνατότητες με ετεροχρονισμό και αναβολές τμημάτων των έργων.

Σύμφωνα με τον υπουργό, κανένα έργο δεν ακυρώνεται, αλλά μετατίθεται χρονικά η κατασκευή του τμήματος Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα της Ολυμπίας Οδού και το τμήμα Τρίκαλα-Παναγιά του Ε-65, για τα οποία υπάρχουν εκκρεμότητες στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Πάντως, πέρα από τη χρονική καθυστέρηση, θα υπάρξει και «κούρεμα» κατά 20% στα χιλιόμετρα κατασκευής, δηλαδή θα ολοκληρωθούν σύγχρονοι αυτοκινητόδρομοι συνολικού μήκους 956 χλμ. έναντι 1.204 χλμ. που είχαν σχεδιαστεί εξ αρχής, καλύπτοντας, ωστόσο, το σχεδόν 95% του κυκλοφοριακού φόρτου.

Προτάσσεται η κατασκευή εκείνων των τμημάτων των οδικών αρτηριών που έχουν άμεση και σημαντική επίπτωση στην ανάπτυξη της χώρας μας μπορούν να δημιουργήσουν στην τρέχουσα κατάσταση τις αναγκαίες εισροές για την κατασκευή τους, είτε από τα διόδια, είτε από τον τραπεζικό δανεισμό.

Οσον αφορά την πολιτική διοδίων, δηλαδή το αντίτιμο, σύμφωνα με τον υπουργό δεν μπορεί να αλλάξει στη σημερινή οικονομική συγκυρία διότι αυτό θα υπονόμευε περαιτέρω την οικονομική βιωσιμότητα των έργων. Ηδη, από το 2008 που ενεργοποιήθηκαν οι συμβάσεις παραχώρησης των έργων, υπάρχει μείωση εσόδων από διόδια κατά 45%!

Σχετικά με τις διαπραγματεύσεις με τις 43 τράπεζες, ξένες και ελληνικές που χρηματοδοτούν τα έργα, έπεται η έγκριση των όρων της συμφωνίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Στο προηγούμενο στάδιο των διαπραγματεύσεων, έγινε προσπάθεια ώστε η από κοινού συμφωνία Δημοσίου και Παραχωρησιούχων να αξιολογηθεί σοβαρά από τις Τράπεζες. Η καινούργια φάση την οποία έχει ξεκινήσει το Υπουργείο, ίναι εξίσου ακανθώδης και σίγουρα θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό και από τις συνολικές εκτιμήσεις των προοπτικών της χώρας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ελληνικές τράπεζες, των οποίων το μερίδιο στην συγχρηματοδότηση των έργων είναι περίπου 45%, έχουν ήδη εκδηλώσει την επιθυμία τους να συνεχίσουν την χρηματοδότηση και να συνδράμουν στην ολοκλήρωση των Έργων.
Για τις Διεθνείς Τράπεζες, η κατάσταση είναι σαφώς πιο δύσκολη, αφού τουλάχιστον το 20% από αυτές, π.χ. ιρλανδικές και πορτογαλικές, έχουν σοβαρά δικά τους προβλήματα. Συνέπεια της παγκόσμιας κρίσης είναι η αποχώρηση πολλών τραπεζών γενικότερα από την δραστηριότητα χρηματοδότησης έργων υποδομής. Αποτέλεσμα είναι να ενδιαφέρονται πλέον μόνο για την επανάκτηση των ήδη εκταμιευμένων κεφαλαίων και καθόλου για περαιτέρω ανάληψη κινδύνου.

Σε κάθε περίπτωση το κενό χρηματοδότησης που διαφαίνεται ότι μπορεί να δημιουργηθεί λόγω της κρίσης, το Υπουργείο θα προσπαθήσει να καλυφθεί μέσω του ΕΣΠΑ με την απορρόφηση όσον δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστού.
Σημαντική θετική εξέλιξη είναι και το δάνειο ύψους €650 εκατ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων προς το Ελληνικό Δημόσιο που εγκρίθηκε πριν από λίγες μέρες. Το δάνειο αυτό αφορά αυστηρά και μόνο την ολοκλήρωση των συγκεκριμένων αυτοκινητοδρόμων. Προϋπόθεση όμως για την εκταμίευσή του είναι η τελική κύρωση της συμφωνίας με τους Παραχωρησιούχους από το Ελληνικό Κοινοβούλιο.

Παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις με τις Τράπεζες ενεργοποιείται και η διαδικασία έγκρισης της συμφωνίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τέσσερις Γενικές Διευθύνσεις (Regio, Market, Competition, Transport) εμπλέκονται στο έργο και το παρακολουθούν στενά. Πέρα από επιμέρους σημεία όπως είναι η προώθηση της ανάπτυξης της Περιφέρειας, ιδιαιτέρως σημαντικό για την Επιτροπή είναι να μην διαφοροποιούνται ουσιωδώς με την συμφωνία – (“reset”) οι όροι της αρχικής σύμβασης Παραχώρησης, και σε καμία περίπτωση να μην βρεθούν οι Εταιρείες Παραχώρησης σήμερα σε πλεονεκτικότερη θέση από ότι το 2008.
Είναι μια χρονοβόρα διαδικασία στην οποία εμπλέκονται πολλές υπηρεσίες της Επιτροπής, αλλά το Υπουργείο κάνει προσπάθειες για να επισπευσθεί και να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατόν, αξιοποιώντας και την πρόσβαση στις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την βοήθεια του επιτελείου της Task Force υπό τον κ. Reichenbach.

Μέσα από τη διαδικασία διαπραγμάτευσης με τις Τράπεζες αλλά και τον έλεγχο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διαμορφωθούν οι τελικοί όροι αυτής της επί της αρχής συμφωνίας.

Όταν θα διασφαλιστεί ότι υπάρχουν όλοι οι απαραίτητοι πόροι από τις τράπεζες για την ολοκλήρωση των αυτοκινητοδρόμων και οι σχετικές εγκρίσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Υπουργείο θα ζητήσει την κύρωση της συμφωνίας από το Ελληνικό Κοινοβούλιο.

Οι 4 μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι (Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου/Νεα Οδός/ Κεντρική Οδός & Ολυμπία Οδός), συνολικού αρχικού προϋπολογισμού κατασκευής €5,5 δις, είναι έργα αυτοχρηματοδοτούμενα μέσω της χρήσης των εσόδων των διοδίων για την ολοκλήρωσή τους. Έργα που υλοποιούνται κατά ποσοστό περίπου 25% με δημόσια δαπάνη, μέσω αξιοποίησης των πόρων του ΕΣΠΑ, κυρίως όμως μέσω τραπεζικού δανεισμού και ιδίων κεφαλαίων των ιδιωτών που έχουν αναλάβει την κατασκευή και εκμετάλλευσή τους.


Επιμέλεια: Δημήτρης Μπαλής