Η περιπέτεια στο αίμα της

Δεν πάει πολύς καιρός από τη μέρα που ο Φέλιξ Μπαουμγκάρτνερ μας άφηνε άναυδους πραγματοποιώντας ελεύθερη πτώση από τα 39 χιλιάδες μέτρα. 123 χρόνια νωρίτερα, το εγχείρημα μιας μάλλον άγνωστης τύπισσας, της Νέλι Μπλάι, μπορεί να μην είχε την τύχη να καλυφθεί σε streaming για να το χαζέψει όλος ο πλανήτης, ήταν όμως, αν αναλογιστούμε και την εποχή, εξίσου εξωφρενικό.

Ήταν στις 14 Νοεμβρίου 1889, που η Αμερικανίδα δημοσιογράφος βάλθηκε για το γύρο του κόσμου σε λιγότερο από 80 μέρες, με σκοπό να ξεπεράσει τον Φιλέα Φογκ, τον ήρωα του Ιουλίου Βερν, κι αυτό δεν ήταν το μόνο εκπληκτικό πράγμα που έκανε…

Ας μεταφερθούμε λοιπόν νοερά στο μακρινό αυτό παρελθόν. Τότε που οι γυναίκες της αστικής τάξης φορώντας τα κρινολίνα τους και κουνώντας τις βεντάλιες τους εξαντλούσαν, εν πολλοίς, την κοινωνικοπολιτική τους ζωή στα σουαρέ τσαγιού με τις φιλενάδες τους. Τότε που οι γυναίκες δεν είχαν το αυτονόητο σήμερα δικαίωμα ψήφου και που ήταν μάλλον αδιανόητο να ταξιδεύουν χωρίς συνοδεία.

Σε εκείνους ακριβώς τους καιρούς, και λαμβάνοντας υπόψη τα διαθέσιμα μέσα της εποχής, το ανήσυχο πνεύμα της 25χρονης τότε Νέλι Μπλάι (το πραγματικό της όνομα ήταν Ελίζαμπεθ Τζέιν Κόχραν) την ώθησε να κάνει κάτι εξαιρετικά παράτολμο, ακόμα και για τα σημερινά δεδομένα.

Μόνη της και με λιγοστές αποσκευές, επιβιβάστηκε στο πλοίο «Ογκούστα Βικτόρια» ξεκινώντας για τον γύρο της υφηλίου, με στόχο να ξεπεράσει την επίδοση του Φιλέα Φογκ. Η Μπλάι ξεκίνησε από τη Νέα Υόρκη και χρησιμοποιώντας ακτοπλοϊκές και σιδηροδρομικές γραμμές, συνέχισε ανατολικά περνώντας από την Αγγλία, την Αίγυπτο, την Κεϋλάνη, τη Σιγκαπούρη, το Χονγκ Κονγκ και την Ιαπωνία, πριν καταλήξει και πάλι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μάλιστα, έκανε ένα πέρασμα και από τη Γαλλία, όπου συνάντησε τον ίδιο τον Ιούλιο Βερν που την ενθάρρυνε να ξεπεράσει τον ήρωά του!

Ύστερα από 72 μέρες, 5 ώρες και 11 λεπτά η Αμερικανίδα ρεπόρτερ έφτανε ξανά στο μέρος όπου ξεκίνησε.
Το κατόρθωμα της τής έφερε δημοφιλία, όχι όμως και την ανάλογη μεταχείριση που περίμενε από την εφημερίδα της, από την οποία παραιτήθηκε.

Βλέπετε, η Νέλι Μπλάι είχε δείξει προ πολλού πως δεν ανεχόταν τον υποβαθμισμένο επαγγελματικό ρόλο που η γυναικεία της φύση της επεφύλασσε. Πριν πραγματοποιήσει το ταξίδι που την έκανε διάσημη και την ώρα που οι λιγοστές δημοσιογράφοι που εξασκούσαν το επάγγελμα έγραφαν θέματα για κηπουρική και μόδα, εκείνη έκανε έρευνα για τις συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια και έγραφε πύρινα άρθρα για την εκμετάλλευση των εργαζομένων.

Μάλιστα, παρά τις δυσκολίες να πείσει τους εργοδότες της στην εφημερίδα «New York World» να την εμπιστευτούν για σοβαρό ρεπορτάζ, κατάφερε να αναλάβει μια undercover έρευνα για την κατάσταση που επικρατούσε στα φρενοκομεία της Αμερικής. Ύποδύθηκε την ψυχικά άρρωστη και, πείθοντας γιατρούς και δικαστές για τη διαταραχή της, κλείστηκε στο γυναικείο άσυλο του Μπλάκγουελ.

Εκεί υπέστη για δέκα μέρες τις βρωμερές συνθήκες κράτησης, το σάπιο φαγητό και την φυσική κακοποίηση που υπέμεναν και οι υπόλοιποι ασθενείς, μέχρι να στοιχειοθετήσει το ρεπορτάζ της. Η μαρτυρία της στάθηκε ο καταλύτης για να υπάρξει βελτίωση των συνθηκών στα ψυχιατρικά ιδρύματα της χώρας.

Η περιπέτεια φαίνεται πως κυνηγούσε πάντως την Νέλι Μπλάι και δεν συνέβαινε μόνο το αντίστροφο. To 1914, επισκέφθηκε για διακοπές κάποιους φίλους της στην Αυστρία. Εκεί την βρήκε και το ξέσπασμα του πρώτου παγκόσμιου πολέμου! Αυτό που προοριζόταν για μια εθιμοτυπική επίσκεψη, κατέληξε σε… αρμένικη βίζιτα, αφού έμεινε 5 χρόνια στην Ευρώπη, καλύπτοντας το πολεμικό ρεπορτάζ!

Έγινε έτσι η πρώτη γυναίκα Αμερικανίδα πολεμική ανταποκρίτρια.

Οι περιπέτειές της τελείωσαν τον Ιανουάριο του 1922, όταν και πέθανε από πνευμονία σε ηλικία 57 ετών… Είχε προλάβει όμως να ζήσει όσα οι περισσότεροι θα χρειαζόμασταν αρκετές ζωές για να ζήσουμε…

Δήμητρα Κυριακίδου