Πιέσεις για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα

Είναι ένα θέμα που αν δεν επιλυθεί καμία ψυχή των ανθρώπων που φιλοτέχνησαν τον Παρθενώνα υπό την εποπτεία του Φειδία, δεν πρόκειται να ησυχάσει. Η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα, ήταν και παραμένει κορυφαίο θέμα εξωτερικής πολιτικής.

Προ ημερών και συγκεκριμένα την εβδομάδα 19-22 Ιουνίου πραγματοποιήθηκαν στην έδρα της UNESCO, στο Παρίσι, διαδοχικές συναντήσεις για θέματα προστασίας, παρεμπόδισης, κλοπής και επαναπατρισμού αρχαιοτήτων, στις οποίες συμμετείχε και η Ελλάδα με εκπροσώπους της από το Υπουργείο Εξωτερικών και από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού. Σημαντική υπήρξε η συμβολή της Άρτεμης Παπαθανασίου, νομικού συμβούλου του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών. Εκεί συζητήθηκε εκ νέου το θέμα των Μαρμάρων του Παρθενώνα και υπήρξαν κάποιες εξελίξεις.

Κατ' αρχήν στις 19 Ιουνίου, στην πρώτη συνάντηση της Ειδικής Επιτροπής, εξετάστηκε η πρακτική εφαρμογή της Σύμβασης του UNIDROIT του 1995 για την προστασία των κλαπέντων ή παρανόμως εξαχθέντων πολιτιστικών αγαθών.

Στη συνέχεια, στις 20 και 21 Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε η 2η Συνάντηση των κρατών μερών στη Σύμβαση της UNESCO του 1970 για την παρεμπόδιση και πρόληψη της παράνομης εισαγωγής, εξαγωγής και μεταβίβασης της κυριότητας πολιτιστικών αγαθών. Η εν λόγω Σύμβαση έχει επικυρωθεί από 170 κράτη μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Σκοπός της συνάντησης ήταν η ανταλλαγή απόψεων για την ενίσχυση της υποχρεωτικότητας της εφαρμογής της. Τελικώς, μετά από διεξοδική συζήτηση, υιοθετήθηκε πρόταση του Περού περί διαμόρφωσης κανόνων διαδικασίας για τη θεσμοθέτηση της συνάντησης των κρατών μερών στη Σύμβαση, καθώς για τη Σύσταση Ειδικής Επιτροπής με αρμοδιότητα την εποπτεία της εφαρμογής της Σύμβασης. Συμπερασματικά, η εν λόγω συνάντηση αποτελεί στην ουσία μια πρώτη νίκη των χωρών με σημαντική αρχαιολογική κληρονομιά που υποφέρουν από την παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών τους.

Την επόμενη μέρα, στις 22 Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε η 18η Συνάντηση της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την προώθηση της επιστροφής πολιτιστικών αγαθών στις χώρες καταγωγής ή την αποκατάστασή τους σε περίπτωση παράνομης αφαίρεσης. Εκεί βέβαια, ένα από τα κύρια θέματα της ημερήσιας διάταξης επί πολλά χρόνια ήταν τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Η ελληνική πλευρά παρουσίασε το σταθερό και συνεχές αίτημα της επανένωσης των Γλυπτών στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης. Την παρουσίαση πραγματοποίησαν η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Μ. Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και ο Πρόεδρος του Οργανισμού του Νέου Μουσείου Ακροπόλεως καθηγητής Δ. Παντερμαλής. Στην απάντησή της η εκπρόσωπος του βρετανικού Υπουργείου Πολιτισμού H.Bauer επανέλαβε τα γνωστά επιχειρήματα της βρετανικής πλευράς, δηλαδή ότι το ζήτημα των γλυπτών εμπίπτει στην αποκλειστική εποπτεία και διαχείριση του Συμβουλίου Διοικητών του Βρετανικού Μουσείου, το οποίο, κατά τους ισχυρισμούς της βρετανικής πλευράς, κατέχει το νόμιμο τίτλο κυριότητας των Γλυπτών.

Ωστόσο, η κυρία Bauer, αποτίμησε θετικά την ελληνική πρόταση τρισδιάστατης ψηφιακής σάρωσης της ζωφόρου του ναού στην Αθήνα και το Λονδίνο, με σκοπό την απόκτηση ακριβέστερης επιστημονικής γνώσης. Σημειώνεται επίσης ότι, κατά πάγια πρακτική στην Επιτροπή, οι δύο πλευρές διαπραγματεύτηκαν στο περιθώριο της Συνάντησης σχετικό σχέδιο Σύστασης (Recommendation), το οποίο και υιοθετήθηκε ομόφωνα από την Επιτροπή. Στο κείμενο της Σύστασης προστέθηκε φέτος εκτός από το γενικό αίτημα της Ελλάδας για την επανένωση των Γλυπτών στο Μουσείο της Ακρόπολης και ειδικό αίτημα της ελληνικής πλευράς για την κατ΄ αρχάς επανένωση στο Μουσείο της Ακρόπολης των «αδέσποτων» θραυσμάτων που ευρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο.

Κατά γενική ομολογία η φετινή εκπροσώπηση της Ελλάδας υπήρξε άκρως επιτυχής και παρουσιάστηκε το φαινόμενο αντιπρόσωποι των χωρών μελών της Επιτροπής αλλά και τρίτων χωρών με καθεστώς παρατηρητού, να μην αρκεσθούν σε θετικά προς την ελληνική αντιπροσωπεία λόγια, αλλά να ζητήσουν και να λάβουν τον λόγο διαρκούσης της συνεδρίασης, υποστηρίζοντας ένθερμα το ελληνικό αίτημα επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στον ιστορικό τους χώρο (όπως αντιπρόσωποι από την Τουρκία, Περού, Γουατεμάλα, Κύπρο, Αργεντινή, Καμπότζη).


Επιμέλεια: Δημήτρης Μπαλής