Η τραγωδία πίσω από τη γιορτή

Ελάχιστες ημέρες πριν ξεκινήσει η παγκόσμια γιορτή του ποδοσφαίρου στη Νότια Αφρική, το www.sport-fm.gr σας παρουσιάζει μια λιγότερο γνωστή ιστορία του αθλήματος στη χώρα που θα διεξαχθεί το Μουντιάλ. Οι εξέδρες του «Έλις Παρκ», σταδίου που θα φιλοξενήσει εφτά ματς της διοργάνωσης, έχει διαδραματιστεί η μεγαλύτερη αθλητική τραγωδία που έχει γνωρίσει ποτέ αυτή βασανισμένη άκρη της γης. Ένα μακελειό με 43 νεκρούς και δεκάδες τραυματίες.

Γράφει ο Νικόλας Ακτύπης

Στις 11 Απριλίου του 2001, οι δύο μεγαλύτερες ομάδες της χώρας, οι Kaiser Chiefs και οι Orlando Pirates θα έδιναν ένα από τα συνηθισμένα ποδοσφαιρικά τους ραντεβού στο Γιοχάνεσμπουργκ. Επρόκειτο για ακόμη ένα «ντέρμπι του Σοβέτο», όπως είναι γνωστά τα παιχνίδια των δύο συλλόγων, οι οποίοι έχουν τις ρίζες τους στην τότε απομονωμένη περιοχή της πόλης. Από το 1948, όταν εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στη Νότια Αφρική επίσημα η πολιτική των φυλετικών διακρίσεων, το διαβόητο «Άπαρτχαϊντ», χιλιάδες άνθρωποι στριμώχτηκαν εκεί, στερούμενοι βασικών ελευθεριών, σε ένα από τα σκληρότερα γκέτο που γνώρισε ποτέ ο κόσμος.

Το ρατσιστικό καθεστώς κατάφερε να βρει τρόπους ώστε να μεγαλώσει ακόμη περισσότερο το χάσμα που υπήρχε ανάμεσα σε ανθρώπους που προέρχονταν από διαφορετικές ντόπιες φυλές. Αυτός ο διχασμός άλλωστε κυριάρχησε μέχρι και στα επαναστατικά κινήματα που για χρόνια στέκονταν απέναντι το ένα στο άλλο και όχι κόντρα, σαμποτάροντας την αντίσταση στον κοινό εχθρό. Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς ότι μετά από χρόνια καταπίεσης, διωγμών και εξευτελισμών των κατοίκων, οι δύο σύλλογοι έγιναν ακόμη ένα μέσο που τους υπενθύμιζε όσα τους χωρίζουν και όχι αυτά που τους ένωναν.

Δέκα χρόνια νωρίτερα, ένα «φιλικό» μεταξύ των δύο ομάδων κατέληξε σε λουτρό αίματος με 42 νεκρούς. Από τότε ελάχιστα πράγματα άλλαξαν. Την ημέρα του αγώνα, σε ένα στάδιο χωρητικότητας 60.000 θεατών, τα στοιχεία δείχνουν ότι βρέθηκαν περισσότεροι από 90.000, ενώ άλλες τριάντα περιφέρονταν έξω από αυτό, προσπαθώντας να δωροδοκήσουν με κάποιο χαρτζιλίκι τους φρουρούς ώστε να μπουν μέσα και αυτοί.

Όταν οι Orlando Pirates ισοφάρισαν, χρειάστηκαν μόνο λίγα λεπτά της ώρας για να μετατραπεί η ιαχή «γκολ» και τα πανηγύρια σε κραυγές αγωνίας και πόνου. Όσοι βρίσκονταν έξω από το γήπεδο προσπάθησαν να εισέλθουν στις εξέδρες, σπρώχνοντας στο θάνατο όσους ήταν ήδη εκεί. Δημιουργήθηκε το αδιαχώρητο και οι άτυχοι που κάθονταν μπροστά συνεθλίβησαν και ποδοπατήθηκαν. Μετά από τριάντα λεπτά, η Νότια Αφρική είχε το δικό της «Χίλσμπορο».

Η εκτεταμένη χρήση χημικών από την αστυνομία έκανε την κατάσταση ακόμα χειρότερη και ο τραγικός απολογισμός ήταν 43 νεκροί σε ένα από τα μεγαλύτερα ντέρμπι μίσους στον κόσμο. Ο αγωνιστικός χώρος αντί για ποδοσφαιριστές, γέμισε από πτώματα, τριάντα λεπτά μετά την έναρξη του αγώνα, ενώ οι πρώτοι τραυματίες αναφέρθηκαν μόλις δέκα λεπτά μετά το πρώτο σφύριγμα. Ο υπεύθυνος ασφαλείας κυνικά δήλωσε ότι γνώριζε τι είχε συμβεί, όμως φοβήθηκε ότι ενδεχόμενη διακοπή του ματς θα έκανε τα πράγματα χειρότερα, μια άποψη που σίγουρα δεν συνερίστηκαν οι συγγενείς του 11χρονου Rosswin Nation, του νεαρότερου των θυμάτων, ο οποίος θάφτηκε λίγες μέρες αργότερα.

Οι οικογένειες των θυμάτων μοιράστηκαν περίπου 2 εκατ. ραντ, δηλαδή 200χιλιάδες ευρώ. Ένας πρόχειρος υπολογισμός δείχνει ότι η κάθε ανθρώπινη ζωή κοστολογήθηκε λιγότερο από μεταχειρισμένο αυτοκίνητο…

Τότε η Νότια Αφρική ήταν μια χώρα που προσπαθούσε να ξαναβρεί το δρόμο της μετά από δεκαετίες φυλετικών διακρίσεων και διεθνούς απομόνωσης. Σήμερα, διοργανώνει τη μεγαλύτερη γιορτή του παγκοσμίου ποδοσφαίρου και καθημερινά κάνει βήματα μπροστά στην προσπάθεια όλων να απομακρυνθούν από αυτές τις όχι και τόσο μακρινές εποχές και τις τραγικές αναμνήσεις που τις συνοδεύουν.