Όταν σταμάτησαν οι παραστάσεις στο Τορίνο

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μια ποδοσφαιρική ομάδα στο Τορίνο έδινε «παραστάσεις» εξαιρετικού ποδοσφαίρου, διασκεδάζοντας εκατομμύρια ταλαιπωρημένους Ιταλούς, απομεινάρια της πιο βίαιης πολεμικής σύγκρουσης στην ιστορία της ανθρωπότητας. Με «μαέστρο» τον Βαλεντίνο Ματσόλα η Τορίνο, δίδασκε πως έπρεπε να παίζεται το ποδόσφαιρο, κάνοντας τους θεατές της να πιστεύουν πως οι ποδοσφαιριστές ήξεραν ο ένας τι σκέφτεται ο άλλος. Καθένας από αυτούς έμελε να γίνει τοπικός ήρωας, σύμβολο της χώρας και άσβηστη μνήμη στο μυαλό όλων.

Στις 4 Μαΐου 1949 το αεροσκάφος Fiat G212CP των ιταλικών αερογραμμών “Avio Linee Italiane” μετέφερε σχεδόν στο σύνολό της την ομάδα της Τορίνο, γνωστή τότε και με το προσωνύμιο «Η Μεγάλη Τορίνο» (Il Grande Torino). Το αεροσκάφος πλησίαζε στο αεροδρόμιο της ιταλικής πόλης, πετώντας εν μέσω ισχυρής καταιγίδας, και για να μπορέσει να προσγειωθεί αναγκάστηκε να κατέβει ώστε να είναι σε θέση να πετάξει οπτικά. Κατά την προσγείωσή του χτύπησε στην κορυφή του λόφου Σουπέργκα, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 31 άτομα, μεταξύ των οποίων 18 ποδοσφαιριστές της ιταλικής ομάδας. Ο σύλλογος επέστρεφε από τη Λισαβόνα όπου είχε λάβει μέρος στον αποχαιρετιστήριο αγώνα του Χίκο Φερέιρα κόντρα στην Μπενφίκα. Οι ιταλικές Αρχές απέδωσαν το δυστύχημα στις άσχημες καιρικές συνθήκες, σε λάθος συνεννόηση από τον ασύρματο και στην κακή αντίδραση των πιλότων.

Ποια ήταν όμως η ομάδα που «έσβησε» εκείνη την ημέρα; Η Τορίνο έπαιζε εκθαμβωτικό ποδόσφαιρο. Χρησιμοποίησε το σύστημα 4-2-4 δέκα χρόνια πριν το καθιερώσει η εθνική Βραζιλίας στο Μουντιάλ του 1958, ενώ η «Γκράντε Τορίνο» ήταν και ο προπομπός του ολλανδικού ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου.

Στο πρώτο μεταπολεμικό πρωτάθλημα στην Ιταλία η εκπρόσωπος του βόρειου τμήματος της χώρας αντιμετώπισε την παντοδύναμη Ρόμα, από τον ιταλικό νότο. Η μεταξύ τους διαφορά χαώδης. Σε 18 μόλις λεπτά είχε καταφέρει να σκοράρει 6(!) φορές και να κάνει παράλληλα τους αντίπαλους ποδοσφαιριστές να χαζεύουν τον τρόπο παιχνιδιού της.

Μεγάλο «αστέρι» της ομάδας ήταν ο αρχηγός της Βαλεντίνο Ματσόλα. Ο αρχηγός της Τορίνο ήταν ένας εξαιρετικός φορ, με τεχνική και σωματικά προσόντα πέρα από κάθε φαντασία. Τα νεύρα του όμως και ο ιδιόρρυθμος χαρακτήρας του ήταν επίσης στοιχεία που επηρέαζαν, σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και τους ίδιους τους συμπαίκτες του. Τη σεζόν 1947-48, η Τορίνο είχε έναν εκτός έδρας αγώνα στη Φλωρεντία, αλλά οι παίκτες της ομάδας αρνούνταν να μπουν στο γήπεδο μαζί με τον Ματσόλα. Τελικώς οι «γκρανάτα» παρατάχθηκαν στον αγωνιστικό χώρο, αλλά είχαν αποφασίσει πως ο αρχηγός τους δεν θα πάρει ούτε μία πάσα. Η απάντηση του Ματσόλα αποστομωτική. Γύρισε στην άμυνά του, πήρε την μπάλα μόνος του και αφού πέρασε όποιον βρήκε μπροστά του σκόραρε στην αντίπαλη εστία. Το σφύριγμα της λήξης βρήκε τον μεγάλο Ιταλό επιθετικό να αποθεώνεται στα χέρια των συμπαικτών του.

Οι ποδοσφαιριστές της Τορίνο μονοπωλούσαν τις θέσεις και στην Εθνική ομάδα της Ιταλίας, αφού ήταν ό, τι καλύτερο είχε να παρουσιάσει η χώρα. Στις 11 Μαΐου το 1947, στον φιλικό αγώνα μεταξύ Ιταλίας και Ουγγαρίας (3-2), οι «ατζούρι» ξεκίνησαν με δέκα παίκτες της Τορίνο και τον τερματοφύλακα της Γιουβέντους Σεντιμέντι. Αν μάλιστα ο ομοσπονδιακός τεχνικός της Ιταλίας, Βιτόριο Πότσο δεν άφηνε στον πάγκο τον πορτιέρο, Βαλέριο Μπατσιγκάλουπο θα ήταν και οι 11 βασικοί παίκτες της Τορίνο.

Την Άνοιξη του 1949 είχαν σχεδόν κατακτήσει το πρωτάθλημα και αποφάσισαν να συμμετάσχουν σε αγώνα φιλανθρωπικού χαρακτήρα στην Πορτογαλία. Παρά το γεγονός ότι πολλοί παίκτες ήταν άρρωστοι ή τραυματίες αποφάσισαν να ταξιδέψουν, με τον Ματσόλα να επιβιβάζεται την τελευταία στιγμή στο αεροπλάνο. Στην Ιταλία έμειναν μόλις δυο αναπληρωματικοί.

Κατά την επιστροφή πλήθος οπαδών της ομάδας, την περίμενε στο αεροδρόμιο για να υποδεχθεί τους παίκτες. Μία καταιγίδα όμως «έκρυψε» την κορυφή του Βασιλικού λόφου της Σουπέργκα (όπου θάβονταν οι Βασιλιάδες της Σαρδηνίας). Το αεροσκάφος συνετρίβη στην κορυφή και τυλίχθηκε στις φλόγες. Και οι 26 επιβάτες, με τα 5 άτομα του πληρώματος βρήκαν ακαριαίο θάνατο. Η μεγαλύτερη ομάδα στην ιστορία του ιταλικού ποδοσφαίρου έσβησε σε μια στιγμή.

Το κακό μαντάτο εξαπλώθηκε αστραπιαία και ο θρήνος σκέπασε όλη τη χώρα. Στο Τορίνο πλήθος κόσμου είπε το «ύστατο χαίρε», ενώ πάνω από 800.000 άτομα άφησαν ένα ενθύμιο δίπλα στα φέρετρα των παικτών.

Το πρωτάθλημα της χώρας το έτος 1948-1949 δεν είχε τελειώσει. Η Τορίνο είχε ακόμα τέσσερα ματς να δώσει, ώστε να πάρει και τυπικά τον τίτλο. Μια ομάδα από παίκτες ηλικίας 16-18 ετών συγκροτήθηκε για να δώσει το παρών στους υπόλοιπους αγώνες και ονομάστηκε “Torino Simbolo” (Συμβολική Τορίνο). Σε ένδειξη σεβασμού οι Τζένοα, Παλέρμο, Σαμπντόρια και Φιορεντίνα, οι οποίες ήταν οι ομάδες που έπαιξαν κόντρα στη νέα αυτή ομάδα, παρέταξαν ομάδες με νεαρούς παίκτες. Η Συμβολική Τορίνο κέρδισε και τα τέσσερα ματς και πήρε το πρωτάθλημα. Αυτός ήταν ο τελευταίος τίτλος της Τορίνο μέχρι το 1976!


Επιμέλεια: Νίκος Μάρκου