Ο τζόγος για τη φανέλα

Πολλές φορές οι αλλαγές που συμβαίνουν σε κάθε τομέα της ζωής -του ποδοσφαίρου περιλαμβανομένου- υπαγορεύονται από τις εξελίξεις στην τεχνολογία. Και όταν γράφω για αλλαγές έχω στον νου μου τους κανόνες μιας οργανωμένης κοινωνίας. Τους νόμους. Η εμφάνιση και περισσότερο η διάδοση του Διαδικτύου οδήγησαν στην αναπροσαρμογή και τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων απονομής δικαίου σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες. Φυσικά, αυτός ο εκσυγχρονισμός θα έπρεπε να καλύψει και ζητήματα που ανακύπτουν από τη σχέση του ποδοσφαίρου με το Διαδίκτυο αρχικά και τον τζόγο στη συνέχεια. Ενα παράδειγμα.

Οταν πριν από μερικά χρόνια έγινε δυνατή η παρακολούθηση, μέσω υπολογιστή, ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, στη Γαλλία, όπου απαγορεύεται η διαφήμιση μπίρας και άλλων αλκοολούχων στις φανέλες των ομάδων, ανέκυψε το πρόβλημα. Μπορείς -και αν μπορείς πώς το κάνεις;- να απαγορεύσεις την αναμετάδοση μέσω υπολογιστή των παιχνιδιών της Λίβερπουλ στη Γαλλία την ώρα που στη φανέλα της αγγλικής ομάδας διαφημίζεται μία μπίρα; 'Η την τηλεοπτική αναμετάδοση του παιχνιδιού μιας γαλλικής ομάδας που παίζει αντίπαλος της Λίβερπουλ στο «Ανφιλντ»;

Γιατί όταν η Λίβερπουλ έρθει στη Γαλλία για τη ρεβάνς θεωρητικά μπορείς να της ζητήσεις να αφαιρέσει τη διαφήμιση, αφού είναι κάτι που αντιβαίνει τη γαλλική νομοθεσία. Ομως, ο χορηγός της φανέλας δεν θα διαμαρτυρηθεί όταν στην τηλεοπτική μετάδοση του συγκεκριμένου παιχνιδιού στην Αγγλία η εικόνα θα δείχνει τη Λίβερπουλ να αγωνίζεται με κενή στη φανέλα τη θέση του λογότυπου του χορηγού; Μια προφανής απάντηση για τη ρύθμιση του ζητήματος σε επίπεδο Ε.Ε. είναι η εναρμόνιση των νομοθεσιών όπου κάτι θα επιτρέπεται ή θα απαγορεύεται για όλους.

Ακόμα και αυτή η λύση, όμως, αφήνει κενά. Το πρώτο κενό αφορά την ίδια την Ε.Ε. Υπάρχουν τομείς της πολιτικής στους οποίους για τους νόμους που θα ισχύουν αποφασίζουν τα ίδια τα κράτη μέλη και όχι οι Βρυξέλλες. Το άλλο κενό αφορά το ενδεχόμενο να αγωνιστεί σε μία κοινοτική χώρα μία ομάδα εκτός Ε.Ε. που έχει στη φανέλα διαφήμιση ενός χορηγού, τα προϊόντα του οποίου δεν επιτρέπεται να διαφημίζονται στο έδαφος της Ε.Ε. Μπορεί σε πολλούς τέτοια προβλήματα να φαίνονται ακατανόητα ή δευτερεύουσας σημασίας, αλλά η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική.

Και τις τελευταίες ημέρες αυτή η πραγματικότητα φέρνει στο προσκήνιο τα προβλήματα που έχουν ανακύψει με τις αλλαγές που σημειώθηκαν τα τελευταία χρόνια στην καθημερινή ζωή. Δύο διαφορετικά συμβάντα με κοινό παρονομαστή. Η Βαλένθια (φωτό), η οποία έχει υπογράψει μία συμφωνία για χορηγία στη φανέλα με την εταιρεία διαδικτυακού τζόγου Unibet, πηγαίνοντας στη Νορβηγία για να αντιμετωπίσει τη Στάμπαεκ στα προκριματικά του Γιουρόπα Λιγκ αναγκάστηκε να αφαιρέσει το όνομα του χορηγού από τη φανέλα, αφού η διαφήμιση εταιρειών διαδικτυακού τζόγου απαγορεύεται από τους νορβηγικούς νόμους.

Περιστατικό δεύτερο. Στην πρώτη αγωνιστική του γαλλικού πρωταθλήματος η Λιόν αναγκάστηκε από τη γαλλική λίγκα να αγωνιστεί χωρίς διαφήμιση στη φανέλα. Η Λιόν έχει υπογράψει συμφωνία με την εταιρεία διαδικτυακού τζόγου BetClic. Η διαφήμιση αυτών των εταιρειών απαγορεύεται στη Γαλλία, στην οποία ο τζόγος είναι κρατικό μονοπώλιο, όπως στην Ελλάδα. Ενα μονοπώλιο του οποίου η τύχη θα κριθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Ο πρόεδρος της Λιόν, Ζαν Μισέλ Ολάς, όπως είναι φυσικό, διαφωνεί με τη γαλλική νομοθεσία και υποστηρίζει ότι αυτός ο νομικός περιορισμός αποτελεί ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τις γαλλικές ομάδες που θα χάσουν τα χρήματα των χορηγών, τα οποία θα πάνε στις ομάδες άλλων χωρών, οι οποίες θα γίνουν ισχυρότερες από τις γαλλικές. Αυτά τα δύο συμβάντα, με τη Βαλένθια και τη Λιόν, δείχνουν ξεκάθαρα ότι οι φανέλες των ομάδων στην Ευρώπη είναι το νέο μεγάλο πεδίο μάχης μεταξύ των εταιρειών του διαδικτυακού τζόγου. Και τα συμφέροντα -και τα χρήματα- που διακυβεύονται είναι πάρα πολλά και μεγάλα.

Πώς ξεκίνησε ο «πόλεμος»;

Τον Οκτώβριο του 2006 το αμερικανικό κογκρέσο πήρε μία απόφαση που, επί της ουσίας, μεταμόρφωσε σε πεδίο μάχης τον χρυσοφόρο -λόγω της τηλεοπτικής προβολής- τομέα της διαφήμισης της φανέλας των ποδοσφαιρικών ομάδων στην Ευρώπη. Το αμερικανικό κογκρέσο, ύστερα και από τις έντονες πιέσεις των ευαγγελιστών χριστιανών, ψήφισε ένα νόμο, με τον οποίο απαγορεύθηκαν στις ΗΠΑ τα τυχερά παιχνίδια μέσω του Διαδικτύου. Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στον χώρο εγκατέλειψαν μαζικά την Αμερική και άρχισαν από τότε να στρέφουν το ενδιαφέρον τους στη νοτιοανατολική Ασία και την Ευρώπη.

Η νομοθετική κίνηση του αμερικανικού κογκρέσου είχε πολύ δυσάρεστο οικονομικό αντίκτυπο στις μετοχές των εταιρειών διαδικτυακού τζόγου. Υπολογίζεται ότι οι εταιρείες αυτές έχασαν περισσότερα από 6 δισεκατομμύρια ευρώ. Και να σκεφθεί κάποιος ότι οι εταιρείες διαδικτυακού τζόγου ήταν οι μόνες που είχαν επιζήσει από την κατάρρευση των εταιρειών dot.com στο αμερικανικό χρηματιστήριο και γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο είχαν απορροφήσει το μεγαλύτερο ποσοστό κεφαλαίων που είχαν επενδυθεί στον χώρο.

Αυτές οι εταιρείες, που είχαν μεγάλη πτώση των κερδών τους ύστερα από την απώλεια της αμερικανικής αγοράς, αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων και να βάλουν στο στόχαστρο το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Το 2006, μόνο στην Πρέμιερσιπ, η άνοδος στα έσοδα των ομάδων από τη διαφήμιση αυτής της μορφής έφτασε τα 23 εκατομμύρια ευρώ, ανεβάζοντας τον συνολικό τζίρο στα 73 εκατομμύρια, αποτέλεσμα του διαρκώς αυξανόμενου ανταγωνισμού αυτών των εταιρειών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ενός τζίρου που μεγαλώνει ακόμα περισσότερο σε περιόδους οικονομικής κρίσης. Με την απόφαση εκείνη του αμερικανικού κογκρέσου τρεις από τις πιο γνωστές εταιρείες του χώρου του διαδικτυακού τζόγου, η 888, η Sportingbet και η Partygaming, που είχαν μεγάλη διείσδυση στην αμερικανική αγορά, έχασαν μέχρι και 60% στην αξία της μετοχής τους, μια και η Sportingbet, για παράδειγμα, αντλούσε από την αμερικανική αγορά το 62% του τζίρου της και η Partygaming το 78%. Και ο χαμένος τζίρος του τότε και του εκεί αναπληρώνεται τώρα και εδώ. Και έχω την εντύπωση ότι οι εταιρείες διαδικτυακού τζόγου θα καταφέρουν να ξεπεράσουν τα νομοθετικά εμπόδια στην Ευρώπη.

Χάνουν και οι μάνατζερ

Οταν η οικονομική κρίση πλήττει σοβαρά έναν κλάδο, όπως αυτόν της βιομηχανίας θεάματος στον οποίο περιλαμβάνεται το ποδόσφαιρο, δεν μπορεί κάποιος επιμέρους παράγοντας του κλάδου να ευημερεί. Από στοιχεία που ανακοίνωσε η αγγλική ποδοσφαιρική ομοσπονδία φαίνεται καθαρά ότι στο διάστημα ενός χρόνου, από τον Ιούλιο του 2008 μέχρι τον Ιούλιο του 2009, οι αμοιβές των μάνατζερ σημείωσαν πτώση της τάξης των 2,3 εκατομμυρίων στερλινών, από τα 11,1 εκατομμύρια της περασμένης περιόδου.

Τα στοιχεία αφορούν όλες τις ομάδες εκτός από αυτές της Πρέμιερ Λιγκ και είναι το χαμηλότερο ποσό από τότε που έγινε υποχρεωτική η δημοσιοποίηση αυτών των στοιχείων. Η πτώση των αμοιβών των μάνατζερ αποκαλύπτει και τον περιορισμό στις μετακινήσεις ποδοσφαιριστών αλλά και την πτώση των ποσών που ξοδεύουν τώρα πια οι ομάδες για συμβόλαια και μεταγραφές. Τα δεκάδες εκατομμύρια που ξοδεύουν πέντε - έξι ομάδες, οι οποίες προβάλλονται υπέρμετρα, δημιουργούν εσφαλμένη εντύπωση για την οικονομική υγεία του ποδοσφαίρου.