Ευρωπαϊκές βραδιές με ελληνικό χρώμα

Για να βρει κανείς μόλις δύο ομάδες μας, Σεπτέμβριο μήνα σε ευρωπαϊκή διοργάνωση χρειάζεται να ψάξει πολύ. Για την ακρίβεια να μεταφερθεί στην εποχή που ο Τζον Κένεντι ήταν ακόμη πρόεδρος των ΗΠΑ, η τηλεόραση ήταν λέξη άγνωστη στην Ελλάδα, ο Γιούρι Γκαγκάριν μόλις ένα χρόνο πριν είχε γίνει ο πρώτος άνθρωπος στο διάστημα, στα σινεμά εμφανιζόταν η παρθενική ταινία Τζέιμς Μποντ «Doctor No» με τον Σον Κόνερι και οι Beatles κυκλοφορούσαν το πρώτο τους single το «Love me do». Τότε λοιπόν, τον Σεπτέμβριο του 1962 το ελληνικό ποδόσφαιρο είχε μόλις δύο εκπροσώπους στην Ευρώπη, τον Παναθηναϊκό στο Κύπελλο πρωταθλητριών και τον Ολυμπιακό στο Κύπελλο Κυπελλούχων. Μάλιστα οι «ερυθρόλευκοι» δεν κατέβηκαν τελικά στους αγώνες με την μαλτέζικη Χιμπέρνιανς λόγω οικονομικών προβλημάτων, συνεπώς μηδενίστηκαν ! Τώρα, 46 χρόνια μετά έχουμε και πάλι μόνο δύο ομάδες να συνεχίζουν αφού ο Αύγουστος αποδείχτηκε «μαρτυρικός» με τους αποκλεισμούς ΑΕΚ και Άρη. Ας ρίξουμε λοιπόν μία ματιά στο βιβλίο των ρεκόρ της ελληνικής παρουσίας στην Ευρώπη αυτό τον μισό αιώνα, από το 1959 μέχρι τις μέρες μας.

Παρθενική εμφάνιση μετ’εμποδίων

O Ολυμπιακός έγινε η πρώτη ελληνική ομάδα τη σεζόν 1958-59 που μετείχε στην κλήρωση του ευρωπαικού κυπέλλου. Η τύχη τον έφερε απέναντι στην πρωταθλήτρια Τουρκίας Μπεσίκτας, όμως οι άσχημες σχέσεις των δυο χωρών ανάγκασαν τους «ερυθρόλευκους» να παραιτηθούν από τους δυο αγώνες, χωρίς όμως να τιμωρηθούν από την ΟΥΕΦΑ η οποία αναγνώρισε το πρόβλημα. Ο Ολυμπιακός χρειάστηκε να περιμένει την επόμενη σεζόν για να αγωνιστεί για πρώτη φορά σε ευρωπαική διοργάνωση. Αυτή τη φορά κλήθηκε να αντιμετωπίσει τη Μίλαν, με την οποία έφερε 2-2 στον Πειραιά (με τον Παπαζογλου να πετυχαίνει το πρωτο ελληνικό γκολ στις ευρωπαικες διοργανώσεις) και έχασε 3-1 στο Μιλάνο.

Η πρώτη εκτός έδρας νίκη

Πέρασαν σχεδόν πέντε χρόνια για να καταφέρει ένας ελληνικός σύλλογος να πετύχει εκτός έδρας νίκη. Τη σεζόν 1965-66 για το Κύπελλο Κυπελλούχων, ο Ολυμπιακός νίκησε την Ομόνοια 1-0 στην Κύπρο. Σε συνδυασμό με την ισοπαλία 1-1 στην Αθήνα οι ερυθρόλευκοι πήραν την πρόκριση για τον δεύτερο γύρο όπου αποκλείστηκαν από τη Γουέστ Χαμ, που ήταν η κάτοχος του τίτλου.

Προημιτελικά επί…τρία

Η ΑΕΚ έγινε η πρώτη ελληνική ομάδα που έφτασε μέχρι τα προημιτελικά ευρωπαικής διοργάνωσης. Το 1968-69 αποκλείοντας Ζενές Ες (3-0 και 2-3) και Ακαντέμισκ (0-0 στην Αθήνα, 2-0 στη Δανία που ήταν η πρώτη ελληνική νίκη μακριά από το ελληνικό έδαφος στο πιο σπουδαίο κύπελλο), έφτασε στους «8» του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Η Σπάρτακ Τρνάβα, από την τότε ενωμένη Τσεχοσλοβακία δεν της επέτρεψε να προχωρήσει (1-2 και 1-1). Η Ένωση έγινε η μόνη ελληνική ομάδα που έχει παίξει τουλάχιστον στα προημιτελικά ΚΑΙ στα τρία ευρωκύπελλα! Η μεγαλύτερη στιγμή της ήρθε τη σεζόν 1976-77, όταν με προπονητή τον Φραντισεκ Φάντρονκ έφτασε μέχρι τα ημιτελικά του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ, που είναι και η καλύτερη πορεία ελληνικού συλλόγου σε αυτό τον θεσμό.

To 1973-74 ο ΠΑΟΚ εγινε ο πρώτος ελληνικός σύλλογος που έφτασε μεχρι τους «8» του Κυπέλλου Κυπελλούχων. Το ίδιο πέτυχαν αργότερα η Λάρισα (84-85), ο Ολυμπιακός (92-93),η ΑΕΚ (και μάλιστα δυο διαδοχικές χρονιές 96-97,97-98) και ο Πανιώνιος (98-99).

Το έπος του Γουέμπλεϊ

Η κορυφαία όμως ώρα του ελληνικού ποδοσφαίρου στα κύπελλα Ευρώπης παραμένει η συμμετοχή του Παναθηναικού στον τελικό του Πρωταθλητριών το 1971. Αν και η ομάδα του Φέρεντς Πούσκας γνώρισε την ήττα με 2-0 από τον Άγιαξ, πέτυχε προηγουμένως να ξαφνιάσει την ποδοσφαιρική Ευρώπη. Πραγματοποιώντας σπουδαίες εμφανίσεις ο Παναθηναικός ξεπέρασε το εμπόδιο της Ζενες Ες, Σλόβαν, Εβερτον και Ερυθρού Αστέρα, με τον οποίο ανέτρεψαν στην Αθήνα με 3-0 την συντριβή 4-1 στο Βελιγράδι.

Οι «πράσινοι» άλλες δυο φορές έφτασαν μια ανάσα από το να αγωνιστούν σε τελικό του κυπέλλου πρωταθλητριών. Το 1984-85 όταν αποκλείστηκαν στον ημιτελικό από την Λίβερπουλ, με τεχνικό τον Γιάτσεκ Γκμοχ και το 1995-96 όταν δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν το εμπόδιο του Αγιαξ παρά την μεγάλη νίκη που πέτυχαν με γκολ του Βαζέχα στο Άμστερνταμ στον πρώτο αγώνα. Οι Ολλανδοί νίκησαν την ομάδα του Ρότσα 3-0 στο Ολυμπιακό στάδιο, με ήρωα τον Λιτμάνεν.

Όταν έβρεχε …γκολ

Η μεγαλύτερη σε έκταση νίκη ελληνικού συλλόγου ταυτόχρονα είναι και η μεγαλύτερη εκτός έδρας. Ο ΠΑΟΚ συνέτριψε την Λοκομοτιβ Τιφλίδας 7-0 στην Γεωργία τη σεζόν 1999-2000 στο πλαίσιο του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ. Αυτή η επίδοση έσπασε το ρεκόρ με 6-0 που είχαν σημειώσει ο Παναθηναικός κόντρα στην Ελεκτοπούτερε της Ρουμανίας το 1992-93 στο ΟΥΕΦΑ και ο Άρης στην Μάλτα επί της Χιμπέρνιας το 1968-69 στο Εκθέσεων.

Το 2000 ο ΟΦΗ για το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ επικράτησε της γιουγκοσλαβικής Νάμπρεντακ στο Ηράκλειο με 6-0 και την επόμενη σεζόν η ΑΕΚ στην ίδια διοργάνωση νίκησε με το ίδιο σκορ την Γκρεβενμάχερ από το Λουξεμβούργο. Ο Ολυμπιακός το 1997-98 στα προκριματικά του Τσάμπιονς Λιγκ είχε συντρίψει 5-0 την Μοζίρ από την Λευκορωσία.

Τα πιο γερά χαστούκια

Η μεγαλύτερη ήττα που γνώρισε σύλλογος μας στην Ευρώπη έχει έρθει με σκορ 9-1, και δυστυχώς έχει συμβεί δυο φορές. Το 1961-62 για το Κύπελλο Εκθέσεων η Βοϊβοντίνα από την Γιουγκοσλαβία διέλυσε τον Ηρακλή και το 68-69 η ουγγρική Ουίπεστ κατατρόπωσε τον Αρη για τον ίδιο θεσμό.

Το 1973-74 η Παναχαική έγινε η πρώτη επαρχιακή ομάδα που αγωνίστηκε σε ευρωπαική διοργάνωση. Πέρασε με δύο νίκες την αυστριακή Γκράτσερ (2-1 και 1-0) αλλά απέναντι στην ολλανδική Τβέντε μετά το 1-1 στην Πάτρα, άντεξε μόνο για ένα ημίχρονο και στην συνέχεια συνετρίβη με 7-0!

Η πιο βαριά ήττα του Παναθηναικού στην Ευρώπη, είναι το 6-1 από την Ντιναμό Βουκουρεστίου εκτός έδρας το 1989-90 για το Κυπελλούχων, της ΑΕΚ το 7-2 από τη Μονακό στη Νίκαια το 1963-64 για το Πρωταθλητριών και του Ολυμπιακού το 7-0 από τη Γιουβέντους στο Τσάμπιονς Λιγκ το 2003-04. Ο ΠΑΟΚ ηττήθηκε με το βαρύ 6-0 από την αυστριακή Βίνερ το 1965-66 στο Κύπελλο εκθέσεων και ο Πανιώνιος με το ίδιο σκορ από την Φερεντσβάρος στην Βουδαπέστη στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ το 1971-72.

Αντώνης ο έμπειρος

Ο τερματοφύλακας του Ολυμπιακού Αντώνης Νικοπολίδης είναι ο Έλληνας παίκτης με τις περισσότερες συμμετοχές στα Κύπελλα Ευρώπης, μετρώντας συνολικά 82 εμφανίσεις με τις φανέλες του Παναθηναϊκού και του Ολυμπιακού. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται ο Νίκος Λυμπερόπουλος που έχει αγωνιστεί σε 79 αναμετρήσεις το ευρωπαϊκών διοργανώσεων.

Ντέμης ο τρομερός

Ο Ντέμης Νικολαΐδης κρατά το ρεκόρ των περισσότερων τερμάτων που έχουν σημειωθεί από Έλληνα στα ευρωπαϊκά κύπελλα. Ο «Ντεμίνιο» στα 51 ματς που αγωνίστηκε βρήκε δρόμο προς τα δίχτυα 26 φορές. Μάλιστα την σεζόν 2000-01 στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ ο Νικολαΐδης σκόραρε τέσσερα τέρματα στη νίκη της ΑΕΚ 5-0 επί της Χερφόλγκε. Καρέ είχε σημειώσει και ο Αντώνης Αντωνιάδης στη νίκη 5-0 του Παναθηναϊκού επί της Ζενές Ες στην πορεία μέχρι τον τελικό του Γουέμπλεϊ. Εκείνη την χρονιά ο Αντωνιάδης ήταν ο πρώτος σκόρερ του Κυπέλλου Πρωταθλητριών με δέκα γκολ.

Η λεγεώνα των ξένων

Για πρώτη φορά φέτος στην παρουσία των ελληνικών ομάδων στα κύπελλα Ευρώπης είχαμε μία αρχική ενδεκάδα χωρίς Έλληνα. Ο Άρης στο ματς με την Σλάβεν Μπελούπο στο «Κλεάνθης Βικελίδης» επέλεξε να αρχίσει το ματς χωρίς ούτε έναν Έλληνα κάτι μοναδικό στα χρονικά. Οι Θεσσαλονικείς συνέχισαν τουλάχιστον την παράδοση που τους θέλει αήττητους στην Ευρώπη στη φυσική έδρα τους από το 1968. Η τελευταία ομάδα που τους νίκησε στο Χαριλάου ήταν η ουγγρική Ουίπεστ με 2-1.

Επιμέλεια: Εύη Μάνου