Οταν η Παναχαϊκή ΥΨΩΣΕ ΑΝΑΣΤΗΜΑ (Sportday / Χρήστος Σωτηρακόπουλος)

Η Παναχαϊκή άνοιξε το δρόμο για την Ευρώπη, τον οποίο αργότερα ακολούθησαν η Καστοριά, η Λάρισα, ο ΟΦΗ και η Ξάνθη!

Πέρασαν 32 χρόνια από την Κυριακή 13 Μαΐου 1973, όταν η Παναχαϊκή ξεπέρασε τη μέχρι τότε ελληνική ποδοσφαιρική λογική. Νικώντας με 1-0 τον Εθνικό Πειραιώς στην Πάτρα, σφράγιζε την τέταρτη θέση του βαθμολογικού πίνακα.
Κάτι που σήμαινε πως για πρώτη φορά ομάδα της περιφέρειας θα έβγαινε στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ. Σήμερα μπορεί να μην προκαλεί εντύπωση, αλλά τρεις δεκαετίες πριν ήταν πραγματική υπέρβαση. Βλέπετε, το 1973 ήταν μόλις η 14η χρονιά της Α' Εθνικής και πρωταθλήματα στην Ελλάδα έπαιρναν μόνο οι τρεις του ΠΟΚ.

Ακόμη και ο ΠΑΟΚ δεν είχε φτάσει στο σημείο να θεωρείται ισότιμο μέλος της παρέας και μόλις λίγες εβδομάδες πριν το εκπληκτικό 5-3, με το οποίο η Παναχαϊκή κέρδισε στην Τούμπα, του στερούσε την ελπίδα να πάρει το πρώτο του πρωτάθλημα. Η ώρα του θα έφτανε τρία χρόνια αργότερα και της Λάρισας 15 χρόνια μετά, αλλά τώρα μιλάμε για το '73. Για την εποχή που όταν καμιά άλλη ομάδα, πλην αυτών της Αθήνας και Θεσσαλονίκης, δεν τολμούσε να σκεφτεί πως χρειάζεται διαβατήριο, η Παναχαϊκή ύψωσε ανάστημα. Μία χρονιά πριν είχε επιστρέψει στους μεγάλους και με τεχνικό τον Γιουγκοσλάβο Λιούμπισα Σπάιτς έβγαζε ήδη... γλώσσα. Με τον Κώστα Δαβουρλή να βάζει 14 γκολ (τέταρτος σκόρερ στην κατηγορία, πίσω από Αντωνιάδη, Υβ και Αλεξιάδη) και τον Αντρέα Μιχαλόπουλο άλλα 10, η πατρινή ομάδα τερμάτισε έκτη την περίοδο 1971-72. Στην Πάτρα ταλαιπώρησε πολύ κόσμο, κερδίζοντας 2-0 τον Ολυμπιακό και 1-0 τον Αρη και φέρνοντας 1-1 με ΑΕΚ και ΠΑΟΚ. Μόνο ο μετέπειτα πρωταθλητής Παναθηναϊκός πέρασε νικηφόρα με 2-1.

Το 1972-73, ο Σπάιτς έθεσε ψηλά τον πήχη από την αρχή. Μία θέση στην εξάδα θεωρείτο και πάλι επιτυχία, αλλά η Παναχαϊκή, η οποία στην έδρα της έχασε μόνο από τον Παναθηναϊκό (4-0 με εκπληκτική εμφάνιση του Βερόν), μπόρεσε να πλασαριστεί τέταρτη με την ευκαιρία της κακής σεζόν της ΑΕΚ. Στις 13 Μαΐου, η «Ενωση» έφερε 2-2 με τον Ηρακλή στη Νέα Φιλαδέλφεια και έτσι η Παναχαϊκή με τη νίκη της επί του Εθνικού ξέφυγε πέντε πόντους, εξασφαλίζοντας την έξοδο στην Ευρώπη. Λυτρωτής σε μία μέρα με πολύ άγχος ένας αμυντικός, ο Σίδερης. Το απίστευτο είχε συμβεί. Μία ομάδα από την επαρχία, η οποία μόλις 24 μήνες πριν νικούσε δύσκολα 3-2 στο Κορωπί και ανέβαινε στη μεγάλη κατηγορία, θα έβγαινε στα ευρωπαϊκά «σαλόνια»!

Ο Σπάιτς βασίστηκε στην εκπληκτική πεντάδα με επικεφαλής τον αείμνηστο Κώστα Δαβουρλή, σκόρερ και πάλι με 16 γκολ (άσος με φοβερά πόδια, εκπληκτικός στα φάουλ και στα πέναλτι), τον επιτελικό Αντρέα Λεβεντάκο, τον τεχνίτη Βασίλη Στραβοπόδη, τον διεμβολιστή Θέμη Ρήγα (που επίσης έφυγε νωρίς από τη ζωή) και τον δυνατό φορ Αντρέα Μιχαλόπουλο, ο οποίος έβαλε 15 τέρματα! Οι γκολκίπερ Τζανετουλάκος και Πεφάνης, οι αμυντικοί Καλφίν, Λεβέντης, Ανδρούτσος και Σίδερης, οι χαφ Τούντας, Παππάς, Αυγερινόπουλος και Ιωακειμίδης, ήταν οι ποδοσφαιριστές που έγραψαν ιστορία.

Ο Σπάιτς έφυγε και στη θέση του ήρθε ο Αγγλος Γουίλφ Μαγκίνες, πρώην τεχνικός της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και πρώην εργαζόμενος στον Αρη. Ενας αλέγρος άνθρωπος, ο οποίος έχει τις καλύτερες αναμνήσεις από εκείνη την παρουσία του στην Ελλάδα. Συνομιλώντας με τον Βασίλη Στραβοπόδη χθες στον ΣΠΟΡ FM, άκουσα με ενδιαφέρον το πώς ο Μαγκίνες κατάφερε να κερδίσει τους παίκτες και πώς τους ενέπνεε να αγωνίζονται με την ψυχή τους για αυτόν! «Ηταν παραστατικός και με τεράστια γνώση προπονητής. Μάθαμε πολλά και μας βοήθησε αφάνταστα», ήταν τα λόγια του χαφ με τα μακριά ξανθά μαλλιά, όπως τον θυμάται ακόμη ο Μαγκίνες.

Στην Ευρώπη, η κλήρωση με την Γκρατς έφερε την Παναχαϊκή γηπεδούχο στο πρώτο ματς. Το χορτάρι στο μέχρι τότε ξερό γήπεδο της Πάτρας δεν είχε μπει ακόμη, οπότε το ματς έγινε στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Η νίκη με 2-1 έδωσε ελπίδες. Το σημαντικό όμως έγινε στην Αυστρία, εκεί όπου ο Μίμης Σπεντζόπουλος, καλοκαιρινό απόκτημα από την Καλαμάτα, χάρισε «την πιο σημαντική βραδιά στη ζωή μου», όπως μου είχε πει ο Μαγκίνες σε παλαιότερη συνέντευξη στον ΣΠΟΡ FM.

Η ολλανδική Τβέντε στη συνέχεια αποδείχτηκε αξεπέραστος σκόπελος. Το 1-1 στα εγκαίνια του γηπέδου με το χόρτο επισκιάστηκε από τον τραυματισμό -λίγες μέρες νωρίτερα- του Μιχαλόπουλου. Στη ρεβάνς, το 0-0 έμενε έως το 55'. Η Παναχαϊκή είχε σκοράρει με τον Σπεντζόπουλο. Ο διαιτητής όμως δεν μέτρησε το γκολ και η ελληνική ομάδα κατέρρευσε. Το τελικό 7-0 ήταν αχώνευτο! Ομως, το μεγάλο βήμα είχε γίνει. Η Παναχαϊκή άνοιξε το δρόμο για την Ευρώπη, τον οποίο ακολούθησαν αργότερα η Καστοριά, η Λάρισα, ο ΟΦΗ και η Ξάνθη!