ΕΝΑΣ ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ με ποδοσφαιρικά παπούτσια (Sportday / Χρήστος Σωτηρακόπουλος)

Μεγάλος ως παίκτης, σπουδαίος ως προπονητής,
με γλώσσα κοφτερή όπως το μαχαίρι πάνω στο βούτυρο
Τον αποκάλεσαν οι «Times» «Πυθαγόρα με ποδοσφαιρικά παπούτσια». Πιθανότατα κανένα άλλο εγκώμιο, από τα χιλιάδες που έχουν γραφτεί για τον Γιόχαν Κρόιφ, δεν απεικόνισε καλύτερα τον κορυφαίο Ευρωπαίο ποδοσφαιριστή όλων των εποχών. Σαν χθες το 1984 είπε «αντίο» στα γήπεδα, αλλά αυτό δεν θα μπορούσε να ήταν ίδιο με των υπολοίπων. Ο Κρόιφ ήταν πάντα διαφορετικός. Ακόμα και στο Παγκόσμιο Κύπελλο του '74, στο οποίο η Ολλανδία φορούσε adidas, αυτός λόγω του συμβολαίου του με την Puma επέλεξε μία πορτοκαλί φανέλα με… δύο ρίγες! Στον Αγιαξ, που ξαφνικά άλλαξε τα πάντα που ξέραμε για το ποδόσφαιρο, φορούσε το 14 και όχι το 9 ή το 10. Πρώτος αυτός έδωσε σε έναν αριθμό αναπληρωματικού μυθική αξία! Ετσι και το '83, σε αδιάφορο ματς με την Γκρόνιγκεν, το οποίο κανένας δεν θα ανέφερε ποτέ, αποφάσισε να χαρίσει την αιωνιότητα με μία ωδή στην ανθρώπινη σκέψη. Εκτέλεσε λοιπόν πέναλτι με… πάσα, το οποίο τελικά κατέληξε σε γκολ!
Πώς λοιπόν θα ήταν το αντίο του; Κοινότοπο και αδιάφορο; Οχι! Με τη φανέλα της Φέγενορντ, της «αιώνιας» αντιπάλου του Αγιαξ, χαρίζοντάς της τον τίτλο και αποδεικνύοντας στο Αμστερνταμ πως δεν είχε ξοφλήσει! Εκείνη τη χρονιά μάλιστα πέτυχε γκολ με τη Φέγενορντ μέσα στο «Ντε Μέερ», την έδρα στην οποία αγαπήθηκε σαν θεός. Σήκωσε το χέρι και το πανηγύρισε όπως πάντα. Ο κόσμος μούδιασε, αλλά ύστερα από κάποια δευτερόλεπτα το χειροκρότημα ήρθε αυτόματα!
Οταν πριν από λίγα χρόνια είχα την τύχη να πάρω συνέντευξη από αυτήν τη μορφή του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, τον ρώτησα γι' αυτό το περιστατικό. Μετριόφρων δεν υπήρξε ποτέ και η απάντησή του ήταν τέτοια! «Ο κόσμος στον Αγιαξ έμαθε να εκτιμά το καλό ποδόσφαιρο από εμένα και τους άλλους που είχαμε φτιάξει την ομάδα-όνειρο τη δεκαετία του '70. Αρα, γιατί να μη με χειροκροτήσει;». Δεν ξέρω τι θα έλεγε κάποιος άλλος στη θέση του. Αλλά πάλι ο Κρόιφ δεν υπήρξε ποτέ απλά «κάποιος άλλος». Ηταν και παραμένει μοναδικός. Μεγάλος ως παίκτης, σπουδαίος ως προπονητής, με γλώσσα κοφτερή όπως το μαχαίρι πάνω στο βούτυρο! Δεν θα ωραιοποιήσει ποτέ καταστάσεις. Δεν θα μιλήσει ποτέ διπλωματικά. Η κριτική του στον Ντικ Αντβοκαατ το καλοκαίρι στο Euro θα έκανε οποιονδήποτε να ψάχνει σπηλιά για να κρυφτεί. Το '97 σε εκείνη την κουβέντα μας δεν δίστασε να προβλέψει την αποτυχία του Λουίς φαν Γκάαλ στη Βαρκελώνη, επειδή «έχει μεγαλύτερο εγωισμό από την ομάδα και αυτό δεν το σηκώνει η Μπαρτσελόνα!».
Ο Κρόιφ με τον αείμνηστο Ρίνους Μίχελς είχαν σχέση πατέρα με γιο, αλλά την καλύτερη μπάλα στην καριέρα του την έπαιξε με τον Στέφαν Κόβατς. Ο Ρουμάνος τεχνικός (που πέθανε ακριβώς πριν από δέκα χρόνια σαν σήμερα) ήταν αυτός που στον μεγάλο Αγιαξ «κατέβασε το χειρόφρενο», όπως είχε πει τόσο πετυχημένα ο Αρι Χάαν! Με τον Κόβατς, την περίοδο που δούλεψε στη χώρα μας ως προπονητής στον Παναθηναϊκό, το 1982-83 βρέθηκα αρκετές φορές. Κάθε συζήτηση μαζί του ήταν ποδοσφαιρικό πανεπιστήμιο. Για τον Κρόιφ το στόμα του έσταζε μέλι. «Αρκούσε ένα δευτερόλεπτο απροσεξίας του αντιπάλου και ο Γιόχαν τον κατέστρεφε», έλεγε ο Κόβατς και έφερνε πάντα ως παράδειγμα τον τελικό του '72 απέναντι στην Ιντερ.
Ο Κόβατς είχε συμφωνήσει να έρθει στην ΑΕΚ το '73, αλλά τελικά προτίμησε την εθνική Γαλλίας, στην οποία ετοίμασε ουσιαστικά την ομάδα της δεκαετίας του '80, δίνοντας την πρώτη συμμετοχή στον Πλατινί το 1976. Στον Παναθηναϊκό ήρθε με επιμονή του Γιώργου Βαρδινογιάννη μετά την εξαιρετική δουλειά του στην εθνική Ρουμανίας και αφού για μεγάλο διάστημα το όνομά του αναφερόταν στα ρεπορτάζ, αλλά έπεσε σε κακή χρονική στιγμή, στην οποία πολλοί που μετέπειτα έκαναν καριέρα και πήραν τίτλους (Θανάσης Δημόπουλος, Μαυρίδης, Μήνου, Δοντάς, Παπαβασιλείου) ήταν στο ξεκίνημά τους, κάποιοι σταρ είχαν προβλήματα (Γαλάκος, Νικολάε, Κωνσταντίνου) και ο Ρότσα ήταν τιμωρημένος. Παρ' όλα αυτά και μόνο με το κύρος του κατάφερε να φέρει στον ΠΑΟ έναν παίκτη που ήταν βασικός στον Αγιαξ, τον Τσου Λαλίνγκ, περίπτωση άπιαστη τότε για το ελληνικό ποδόσφαιρο. Δεν ήξεραν στην Παιανία όμως να εκμεταλλευτούν σωστά τον Κόβατς ως τεχνικό διευθυντή και όχι ως προπονητή με φόρμα μέσα στο γήπεδο, όταν πια κοίταζε να βγει στη σύνταξη και δεν είχε να αποδείξει τίποτε!
Και το πώς κατάφερε να διαχειριστεί το οικοδόμημα που του άφησε κληρονομιά ο Μίχελς στον Αγιαξ έδειχνε την εξυπνάδα και την ικανότητά του. Ο Κρόιφ δεν έχει διστάσει να πει πως αν έμενε ο Κόβατς δεν θα έφευγε από την Ολλανδία το καλοκαίρι του '73, ουσιαστικά ανοίγοντας την πόρτα της φυγής και αρχίζοντας την κατάρρευση της αυτοκρατορίας, που βρισκόταν ακόμα στην ακμή της. Με την ηλικία των περισσότερων σταρ να είναι κάτω από τα 25, αυτό που ένας από αυτούς, ο Γκερντ Μιούρεν, είπε πιθανότατα να έβγαινε αληθινό: εκείνος ο Αγιαξ δεν είχε φτάσει στην ακμή του και αν έμεναν όλοι μαζί θα ξεπερνούσαν τα πέντε συνεχόμενα της Ρεάλ Μαδρίτης, φτάνοντας ακόμα και τα επτά συνεχόμενα!