Oι πέντε ευρωπαϊκοί τελικοί στην Ελλάδα

Του Γιάννη Διακογιάννη

Φθινόπωρο του '64, αν δεν κάνω λάθος, ήταν, όταν ο τότε πρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, ο μεγάλος αυτός φίλαθλος Απόστολος Νικολαΐδης, κάλεσε μερικούς δημοσιογράφους στα γραφεία της ΕΟΑ στην οδό Καψάλη. Παρόντες ο Χρήστος Σβολόπουλος, ο Νίκος Γκούμας, ο Δημήτρης Καπλάνογλου, ο Χάρης Λυμπερόπουλος, ο Ηλίας Σπορίδης, ο Μίμης Παπαναγιώτου, ο Γιάννης Βανδώρος, ο Βαγγέλης Φουντουκίδης, ίσως και μερικοί άλλοι, τους οποίους δεν ενθυμούμαι, και ο γράφων. «Θα κατασκευάσουμε ένα μεγάλο στάδιο εκεί που βρίσκεται το "Ποδηλατοδρόμιο" και θα έχουμε έτσι ένα θαυμάσιο νέο χώρο, με πίστα για το στίβο και με 43-44.000 θέσεις. Ετσι, θα θέσουμε υποψηφιότητα για να αναλάβει η Αθήνα το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα στίβου το 1969», μας είπε μεταξύ των άλλων ο «κύριος Απόστολος». Εκείνο το μεσημέρι αποφασίστηκε, λοιπόν, η κατασκευή του σταδίου Καραϊσκάκη, του πρώην «Ποδηλατοδρόμιου», όπου αγωνίζονταν ο Ολυμπιακός και ο Εθνικός Πειραιώς, πάνω σ' ένα σκληρό από χώμα γήπεδο. Τελικά, η Αθήνα διοργάνωσε το 1969 το 8ο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα στίβου και η Σοβιετική σφαιροβόλος Ναντέζντα Τσίσοβα πέτυχε το πρώτο παγκόσμιο ρεκόρ, που έγινε στο φαληρικό στάδιο.

Δύο χρόνια αργότερα, στο Καραϊσκάκη έγινε ο πρώτος τελικός Ευρωπαϊκού Κυπέλλου στην Ελλάδα. Αντίπαλοι στον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων ομάδων η Ρεάλ Μαδρίτης, με έξι Κύπελλα Πρωταθλητριών Ευρώπης στην τροπαιοθήκη της, και η λονδρέζικη Τσέλσι του Ντέιβ Σέξτον. Ο τελικός έγινε στις 19 Μαΐου 1971 μπροστά σε 42.200 θεατές και φυσικά καλύφθηκε τηλεοπτικά από τον τότε ΕΙΡΤ, σε περιγραφή του γράφοντα. Δεν θυμάμαι πολλά γύρω από τον αγώνα, ο οποίος τελείωσε δίχως νικητή, 1-1. Προηγήθηκε η ισπανική ομάδα με τον σέντερ μπακ Ιγκνάθιο Θόκο και ισοφάρισε στο δεύτερο ημίχρονο ο Πίτερ Οσγκουντ, ο τότε διεθνής σέντερ φορ των «μπλε». Ο επαναληπτικός έγινε δύο βράδια μετά και η Τσέλσι φάνηκε πολύ πιο δυνατή και ορεξάτη από μια κουρασμένη και ακίνδυνη επιθετικά Ρεάλ Μαδρίτης. Το 2-0, με σκόρερ τον Ιρλανδό αμυντικό Ντέμπσεϊ και τον Οσγκουντ, χάρισαν στην ομάδα του Λονδίνου το Κύπελλο. Εδώ, θα πρέπει να αναφερθώ σ' ένα εξωγηπεδικό στιγμιότυπο. Την επομένη, το βράδυ του πρώτου τελικού, ο Σέξτον είχε πάρει όλους τους παίκτες της Τσέλσι και είχαν πάει σε μια ταβέρνα της Πλάκας, όπου γεύτηκαν τους αθηναϊκούς μεζέδες και δροσίστηκαν με άφθονη ρετσίνα! Είκοσι τέσσερις ώρες αργότερα, έτρεχαν σαν λαγοί στο χορτάρι του Καραϊσκάκη! Κουρασμένοι ήταν οι Ισπανοί της Ρεάλ, οι οποίοι είχαν μείνει στο ξενοδοχείο τους...

Η Θεσσαλονίκη και πιο συγκεκριμένα το μεγαλύτερο στάδιο της Ελλάδας, το Καυταντζόγλειο, φιλοξένησε στις 16 Μαΐου 1973 έναν άλλο τελικό της ίδιας διοργάνωσης. Αντίπαλοι η Μίλαν του Ριβέρα, του Μπενέτι και του... Μπιγκόν με τη Λιντς των 13 διεθνών, μεταξύ των οποίων όμως απουσίαζαν βασικά στελέχη, όπως ο Μπρέμνερ, ο Τζάιλς και ο Κλαρκ. Διαιτητής του τελικού ο κ. Μίχας, τον οποίο, όσα χρόνια κι αν περάσουν, πολλοί είναι αυτοί που δεν θα τον λησμονήσουν. Γιατί; Μα απλούστατα η διαιτησία του ήταν ιδιαίτερα φιλοϊταλική, τόσο πολύ που εξόργισε τους Θεσσαλονικείς θεατές (πλησίαζαν τις 45.000). Η Μίλαν νίκησε 1-0 με γκολ-φάουλ του Κιαρτούτζι, αλλά στο τέλος του αγώνα αποδοκιμάσθηκε απ' όλο το γήπεδο (με εξαίρεση φυσικά τους φίλους της), ενώ καταχειροκροτήθηκε η αγγλική ομάδα. Ηταν η πρώτη φορά που συνέβη κάτι τέτοιο, να αποδοκιμάζεται ο νικητής!

Το βράδυ στο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης, όπου η ΕΠΟ δεξιώθηκε τις δύο φιναλίστ ομάδες, είδα τον Ντον Ρέβι στο μπαρ μαζί με μερικούς Βρετανούς δημοσιογράφους. Πλησίασα κι εγώ και κάποια στιγμή είπα στο μεγάλο αυτόν τεχνικό του φούτμπολ. «Πολύ άτυχη ήταν απόψε η Λιντς, γι' αυτό τη χειροκρότησαν οι Έλληνες». Και ο Ρέβι, με ένα χαμόγελο που φώτιζε όλο το πρόσωπό του, απάντησε: «Δεν πειράζει. Την άλλη φορά θα νικήσουμε». Βρετανική ψυχραιμία και αντιμετώπιση χωρίς πίκρα της ήττας. Ούτε δικαιολογίες ούτε λέξη για τη διαιτησία του Έλληνα. Ετσι είναι οι Βρετανοί, με την τεράστια αθλητική παιδεία που διαθέτουν.

Ο πρώτος τελικός του Κυπέλλου Ευρώπης των Πρωταθλητριών ομάδων που είχε ως έδρα την Αθήνα, έγινε στις 25 Μαΐου 1983 στο Ολυμπιακό Στάδιο του Αμαρουσίου, στο «Σπύρος Λούης», το οποίο είχε εγκαινιασθεί ένα χρόνο πριν για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του στίβου. Όπως το 1971 με το Καραϊσκάκη, έτσι δώδεκα χρόνια μετά ο στίβος άνοιξε το δρόμο για τη διοργάνωση μιας άλλης μεγάλης ποδοσφαιρικής εκδήλωσης. Αντίπαλοι η μεγάλη Γιουβέντους του Τραπατόνι, με παγκόσμιες βεντέτες (Πλατινί, Μπόνιεκ, Σιρέα, Ρόσι, Ταρντέλι, Τζοφ κ.ά.), με το Αμβούργο του Χάπελ, το οποίο δεν διέθετε στη δύναμή του παρά 2-3 γνωστές μονάδες (Καλτς, Χρούμπες και Μάγκατ), που ένα χρόνο πριν είχαν παίξει με την εθνική Γερμανίας και ηττηθεί από την Ιταλία στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου στη Μαδρίτη. Μεγάλο φαβορί η «Κυρία», η οποία όμως δεν δικαίωσε τις προβλέψεις, αφού ηττήθηκε 1-0, με το γκολ που δέχτηκε ο Ντίνο Τζοφ από το σημερινό προπονητή της Μπάγερν, τον Φέλιξ Μάγκατ (9ο λεπτό). Να σημειωθεί ότι ήταν η τελευταία εμφάνιση του Ιταλού τερματοφύλακα κάτω από τα δοκάρια, αφού, φθάνοντας τα 41 του χρόνια (γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 1942), αποσύρθηκε οριστικά από τα γήπεδα.

Ο επόμενος τελικός (13 Μαΐου 1987), που έγινε στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας, δεν θα μείνει ή μάλλον δεν έμεινε στη μνήμη όσων τον παρακολουθούσαν (κόπηκαν μόνο 35.000 εισιτήρια) από το «Σπύρος Λούης» ή από τις τηλεοράσεις τους. Αγώνας χωρίς ρυθμό, με ελάχιστες φάσεις και που κρίθηκε με το γκολ του νεαρού τότε Μάρκο φαν Μπάστεν (21'), το οποίο χάρισε στον Αγιαξ τη νίκη και το Κύπελλο Ευρώπης Κυπελλούχων ομάδων. Αντίπαλος της ολλανδικής ομάδας η άγνωστη και άσημη Λοκομοτίβ της Λειψίας, η οποία εκπροσωπούσε το ποδόσφαιρο της τότε Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας (DDR). Στις εξέδρες του σταδίου υπήρχαν περισσότεροι από 5.000 Ολλανδοί και 40-50 Ανατολικογερμανοί...

Η Ελλάδα φιλοξένησε για 5η φορά έναν τελικό ευρωπαϊκής διοργάνωσης στις 18 Μαΐου 1994. Αντίπαλοι στο Ολυμπιακό Στάδιο δύο ηχηρά ονόματα του ποδοσφαίρου: η Μίλαν κόντρα στην Μπαρτσελόνα. Περισσότεροι από 70.000 οι θεατές στις εξέδρες, θαυμάσια ατμόσφαιρα, με μεσογειακό χρώμα, ενώ γύρω στους χίλιους Καταλανούς δεν μπόρεσαν να φθάσουν εγκαίρως στο γήπεδο, αφού λόγω της μεγάλης κίνησης στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, τα τσάρτερ που τους μετέφεραν από τη Βαρκελώνη στην Αθήνα προσγειώθηκαν με καθυστέρηση περίπου μίας ώρας! Ο τελικός του Κυπέλλου των Πρωταθλητριών ήταν ανοιχτός σε προγνωστικά. Αλίμονο όμως. Η Μίλαν του Φάμπιο Καπέλο διέλυσε την Μπαρτσελόνα του Γιόχαν Κρόιφ: 4-0 παρακαλώ, με δύο γκολ του Ντανιέλε Μασάρο στο πρώτο ημίχρονο και άλλα δύο στο δεύτερο, αυτό το εκπληκτικό που πέτυχε ο Γιουγκοσλάβος Ντέγιαν Σαβίτσεβιτς και ένα τέταρτο από τον Γάλλο Μαρσέλ Ντεσαγί. Η πρωταθλήτρια Ισπανίας, τη φανέλα της οποίας φορούσαν παγκόσμιες βεντέτες όπως ο Βραζιλιάνος Ρομάριο, ο Βούλγαρος Στόιτσκοφ, ο Ολλανδός Κούμαν και ο Θουμπιθαρέτα, ούτε φάνηκε μέσα στο γήπεδο. Πλήρης απογοήτευση για τους πολλούς φίλους που έχουν οι «μπλαουγκράνα» στην Αθήνα. Ηταν η δεύτερη φορά, μετά το 1989, με αντίπαλο τότε την Στεάουα, που η Μίλαν κατακτούσε το μεγάλο ευρωπαϊκό Κύπελλο, νικώντας με σκορ 4-0.

Το επόμενο ραντεβού της Αθήνας και του Ολυμπιακού Σταδίου τον Μάιο του 2007, μετά την απόφαση της ΟΥΕΦΑ να μας «προσφέρει» τον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ.

Οι «ελληνικοί» τελικοί

Κύπελλο πρωταθλητριών

ΟΑΚΑ, 25/5/1983
Αμβούργο – Γιουβέντους 1-0 (9' Μάγκατ)
Διαιτητής: Ραϊνέα
ΑΜΒΟΥΡΓΟ: Στάιν, Καλτζ, Γιάκομπς, Ιερόνιμους, Βερμέγιερ, Ρολφ, Μάγκατ, Γκρο, Μιλέφσκι, Χρούμπες, Μπάστρουπ (55' Φον Χέισεν). Προπ.: Ερνστ Χάπελ.
ΓΙΟΥΒΕΝΤΟΥΣ: Τζοφ, Τζεντίλε, Σιρέα, Μπρίο, Καμπρίνι, Μπονίνι, Ταρντέλι, Πλατινί, Μπόνιεκ, Ρόσι (56' Μαροκίνο), Μπέτεγκα. Προπ.: Τζιοβάνι Τραπατόνι.

ΟΑΚΑ, 18/5/1994
Μίλαν – Μπαρτσελόνα 4-0 (22', 45' Μασάρο, 47' Σαβίσεβιτς, 58' Ντεσαγί)
Διαιτητής: Ντον
ΜΙΛΑΝ: Ρόσι, Τασότι, Πανούτσι, Αλμπερτίνι, Γκάλι, Μαλντίνι (83' Νάβα), Ντοναντόνι, Ντεσαγί, Μπόμπαν, Σαβίσεβιτς, Μασάρο. Προπ.: Φάμπιο Καπέλο.
ΜΠΑΡΤΣΕΛΟΝΑ: Θουμπιθαρέτα, Φερέρ, Γκουαρντιόλα, Κούμαν, Ναδάλ, Μπακέρο, Σέρχι (72' Εστεμπαράν), Στόιτσκοφ, Αμόρ, Ρομάριο, Μπεγκιριστάιν (52' Εουσέμπιο). Προπ.: Γιόχαν Κρόιφ.

Κύπελλο Κυπελλούχων

Στ. Καραϊσκάκη, 19/5/1971
Τσέλσι – Ρεάλ Μαδρίτης 1-1 (55' Οσγκουντ – 90' Θόκο)
Διαιτητής: Σόιρερ
ΤΣΕΛΣΙ: Μπονέτι, Μπόιλ, Ντέμπσι, Γουέμπ, Χάρις, Χόλινς (105' Μάλιγκαν), Κουκ, Γουέλερ, Χάουσμαν, Οσγκουντ (89' Μπόλντουιν), Χάντσον.
ΡΕΑΛ: Μπόρχα, Χοσέ Λουίς, Μπενίτο, Θόκο, Θουνθουνέγκι, Πίρι, Γκρόσο, Βελάσκεθ, Πέρεθ (85' Φλέιτας), Αμάνθιο, Χέντο (77' Γκράντε).

Στ. Καραϊσκάκη, 21/5/1971
Τσέλσι – Ρεάλ Μαδρίτης 2-1 (επαναληπτικός, 32' Ντέμπσι, 39' Οσγκουντ – 75' Φλέιτας)
Διαιτητής: Μπούχελι
ΤΣΕΛΣΙ: Μπονέτι, Μπόιλ, Ντέμπσι, Γουέμπ, Χάρις, Μπόλντουιν, Κουκ, Γουέλερ, Χάουσμαν, Οσγκουντ (73' Σμέτχερστ), Χάντσον.
ΡΕΑΛ: Μπόρχα, Χοσέ Λουίς, Μπενίτο, Θόκο, Θουνθουνέγκι, Πίρι, Γκρόσο, Βελάσκεθ (68’ Χέντο), Φλέιτας, Αμάνθιο, Μπουένο (54' Γκράντε).

OAKA, 13/5/1987
Αγιαξ - Λοκομοτίβ Λειψίας 1-0 (21' Φαν Μπάστεν)
Διαιτητής: Ανιολίν
ΑΓΙΑΞ: Μέντζο, Σιλόι, Φέρλαατ, Ράικαρντ, Μπέβε, Βίντερ, Βάουτερς, Φαν Σιπ, Μιούρεν (82' Σόλτεν), Φαν Μπάστεν, Βίτσκε (66' Μπέργκαμπ). Προπ: Γιόχαν Κρόιφ.
ΛΟΚΟΜΟΤΙΒ: Μίλερ, Κρέερ, Μπάουμ, Λίντνερ, Τσότσχε, Μπρέντοβ, Σολτς, Λίντερς (75' Κουν), Εντμουντ (55' Λάτσκε), Ρίχτερ, Μάρσαλ. Προπ.: Ούλι Τόμαλε.