Οταν η μπάλα σταμάτησε για λίγο τον πόλεμο

Παραμονή Χριστουγέννων του 1914. Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος μετρά τέσσερις μήνες, αλλά κάποιοι άνθρωποι παραμένουν πιστοί στο πνεύμα των ημερών. Βγαίνουν δειλά δειλά από τα χαρακώματα. Μετά παίζουν και έναν ποδοσφαιρικό αγώνα, που έχει ξεπεράσει πια τα όρια του μύθου. H Ιστορία έρχεται να μας διδάξει πως το ποδόσφαιρο μπορεί να γίνει αφορμή για πόλεμο, αλλά και για ειρήνη. Η «ανακωχή των Χριστουγέννων» μπορεί για κάποιους να αποτελεί ένα ωραίο παραμύθι που αναδεικνύει το πνεύμα των ημερών. Σήμερα συμπληρώνονται 93 χρόνια από τη μέρα που οι πιο ισχυρές πολεμικές μηχανές του κόσμου αποφάσισαν να σταματήσουν να αλληλοεξοντώνονται τους για να γιορτάσουν τη γέννηση του Χριστού.

Ολα ξεκίνησαν όταν μερικοί Γερμανοί στρατιώτες, κοντά στη βελγική πόλη Ιπρ, αποφάσισαν ότι θα ήταν καλή ιδέα να στολίσουν τη δική τους πλευρά των χαρακωμάτων. Ετσι, έβαλαν μικρά κεράκια στα δέντρα και άρχισαν να τραγουδούν τα κάλαντα. Από την άλλη πλευρά κάποιοι Βρετανοί άρχισαν κι αυτοί να τραγουδούν στη δική τους γλώσσα. Ολα αυτά συνέβαιναν ενώ η κάθε πλευρά ήταν κρυμμένη, φοβούμενη ότι αν κάποιος έκανε το πρώτο βήμα και άφηνε τη θέση του, θα είχε κάνει και το μοιραίο λάθος. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη, μια και ύστερα από λίγη ώρα άρχισαν και οι ανταλλαγές ευχών ανάμεσα στους στρατιώτες, που σύντομα συναντήθηκαν στη νεκρή ζώνη και αντάλλαξαν δώρα, όπως ουίσκι, τσιγάρα και σοκολάτες. «Αγκάλιαζα ανθρώπους που πριν από λίγη ώρα προσπαθούσα να τους σκοτώσω», υπογράμμισε Αγγλος στρατιώτης.

Μια μαρτυρία ενός Βέλγου αναφέρει: «Η ομίχλη είχε σχεδόν φύγει, όταν άκουσα μια φωνή να λέει ότι Βρετανοί και Γερμανοί είχαν βγει από τα χαρακώματα και αντάλλασσαν δώρα. Σύντομα εμφανίστηκε ένας Σκωτσέζος στρατιώτης κρατώντας μια μπάλα ποδοσφαίρου που φαινόταν καινούργια και έμοιαζε τελείως παράταιρη με το σκηνικό της μάχης. Μέσα σε λίγα λεπτά ο αγώνας είχε αρχίσει. Το να παίζεις πάνω στον πάγο δεν ήταν καθόλου εύκολο, παρ' όλα αυτά προσπαθήσαμε να μείνουμε πιστοί στους κανονισμούς, ενώ παίζαμε χωρίς διαιτητή».

Το παιχνίδι διήρκεσε μία ώρα και οι Γερμανοί τελικά νίκησαν 3-2. Τι σας θυμίζει αυτό; Μάλιστα, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, η αναμέτρηση έληξε άδοξα όταν η μπάλα έσκασε χτυπώντας σε συρματόπλεγμα.

Οταν το ποδόσφαιρο τελείωσε, οι δύο πλευρές πήραν πίσω από τη νεκρή ζώνη τους ανθρώπους που είχαν χάσει τη ζωή τους και τους έθαψαν με όλες τις τιμές που θα μπορούσαν να τους αποδώσουν υπό αυτές τις συνθήκες.

Η ανακωχή στο βελγικό μέτωπο κράτησε μόνο για το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, όμως σε αλλά σημεία συνεχίστηκε μέχρι την Πρωτοχρονιά. Αυτά τα γεγονότα μαθευτήκαν, όπως είναι φυσικό, πολύ γρήγορα και δημοσιεύτηκαν στις εφημερίδες. Οι στρατηγοί της κάθε πλευράς δεν ευχαριστήθηκαν ακούγοντας τα νέα. Τις επόμενες χρονιές ανήμερα των Χριστουγέννων διατάχθηκαν εκτεταμένοι βομβαρδισμοί, ενώ οι στρατιώτες δεν έμεναν ποτέ σταθεροί σε ένα μέτωπο για να μην έρχονται κοντά με τους αντιπάλους τους. Το 1999 στο σημείο που ξεκίνησε η ανακωχή στήθηκε ένας ξύλινος σταυρός, για να θυμίζει σε όλους εκείνο το βράδυ του 1914. Ο τελευταίος εν ζωή στρατιώτης που είχε πάρει μέρος στην ποδοσφαιρική αναμέτρηση, ο Σκωτσέζος Αλφρεντ Αντερσον, πέθανε το 2005 σε ηλικία 109 ετών.

Αυτά τα γεγονότα έχουν λάβει πολλές διαφορετικές ερμηνείες. Αλλοι λένε ότι κράτησαν λίγα λεπτά και άλλοι ότι δεν έγιναν καθόλου. Είναι, όμως, μια ωραία ιστορία, που δείχνει το πνεύμα του ανθρώπου και τι μπορεί να κάνει με την αγάπη και τη θέληση για ειρήνη. Θα ερχόταν μια μέρα που κάποιοι θα έχαναν το κουράγιο τους, που δεν θα έδειχναν συμπόνοια στον συνάνθρωπό τους και θα πολεμούσαν μέχρι τέλους. Πιθανότατα του δικού τους τέλους. Εκείνη τη μέρα, όμως, γιόρταζε το ανθρώπινο πνεύμα.

Βουτιά στη θάλασσα των αναμνήσεων

H πρόσκληση ομολογώ πως με ξάφνιασε. Η φωνή του Βασίλη με γύριζε πίσω, τότε που στα μαθητικά μας χρόνια κάθε μέρα ήμασταν μαζί. «Ο Γιάννης θα κάνει συγκέντρωση στο σπίτι του». «Τι κάνει αυτή η ψυχή;», τον ρώτησα, για να πάρω την απάντηση που όφειλα να έχω διαισθανθεί. «Εχει γίνει διοικητής στα ΟΥΚ, στους βατραχανθρώπους». Οταν μια χρονιά στο Δημοτικό τον είχα διπλανό στην τάξη, μου το είχε εκμυστηρευτεί ως όνειρο ζωής! Η γενιά μας δεν ήταν κάτι το συνηθισμένο, μια και σχεδόν 20 παιδιά αρχίσαμε μαζί από την πρώτη δημοτικού και πήγαμε all the way έως το τέλος, στην Ιόνιο Σχολή. Κατά καιρούς κάναμε συναντήσεις, αλλά έλειπαν αρκετοί. Αυτή τη φορά θα τα καταφέρναμε καλύτερα; Στις μέρες που ακολούθησαν τα τηλέφωνα πήραν φωτιά. Μίλησα με ανθρώπους με τους οποίους είχα χαθεί εντελώς. Ο Αντώνης, ο Ντίνος, η Λέλα, η Νότα, η Μαίρη, ο Τζέιμς, ο Κώστας. Ο καθένας έβρισκε και κάποιον άλλον. Το βράδυ του reunion υπήρχε ηλεκτρισμός στην ατμόσφαιρα. Με το που άνοιγε η πόρτα και κάποιος έμπαινε, γινόταν ακόμα μία βουτιά στη θάλασσα των αναμνήσεων. Ο Χρήστος, η Κατερίνα, ο Γιάννης, η Αλντα, η Λίλη, ο Γιώργος, η Εφη, καθένας που ερχόταν και ένα φλας που το μυαλό ξανάφερνε στην επιφάνεια. Ο Δημήτρης και η Τίνα, ζευγάρι ακόμα, από τα μαθητικά χρόνια. Μαζί και η έκπληξη της βραδιάς, ο Θόδωρος Μάρκου, που πάλευε να μας μάθει αγγλικά, και ο Νίκος Κουρκουρής, που έφτυσε αίμα για να καταλάβουμε άλγεβρα και γεωμετρία.

Λένε πως η ζωή δεν είναι αυτά που ζήσαμε, αλλά αυτά που αξίζει να θυμόμαστε. Στη ροή των χρόνων όλα όσα περάσαμε με αυτά τα παιδιά παραμένουν στο μυαλό, χαραγμένα ανεξίτηλα. Μέχρι την επόμενη συνάντηση, που ορίστηκε για τις 14 Μαρτίου, μια ευχή: να είναι όλοι τους γεροί και ευτυχισμένοι. Και να μη χάσουν ποτέ το παιδί από την ψυχή τους…