«Θεά» με... προσωπικότητα!

H δίψα για ποδόσφαιρο μπορεί να μεταμορφώσει σε μπάλα κάθε πιθανό αντικείμενο, στα πόδια ενός πιτσιρικά.

Οι μεγάλοι αστέρες του παγκοσμίου ποδοσφαίρου όμως, προσέχουν που… βάζουν τα πόδια τους.

Ή τουλάχιστον προσέχουν γι’ αυτούς μεγάλες αθλητικές εταιρίες, που έχουν αφιερώσει πολλές εργατοώρες στη δημιουργία μιας μπάλας με την κατάλληλη υφή, αεροδυναμική, ακόμα και χρώμα, που θα προσφέρει ό,τι καλύτερο στις υπηρεσίες τους.

Όπως είναι φυσικό, στην 83χρονη ιστορία διοργάνωσης οι μεταμορφώσεις που δέχτηκε το «όπλο» των ποδοσφαιριστών ήταν πολλές. Κάποιες απ’ αυτές προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις, όμως σίγουρα αυτοί που διαμαρτυρήθηκαν δεν αγωνίζονταν στην δεκαετία του 30.



Στο πρώτο μουντιάλ που έγινε σε Αργεντινή και Ουρουγουάη το 1930, στον απαραίτητο εξοπλισμό των ομάδων περιλαμβανόταν και μια… τρόμπα. Η βαλβίδα ασφαλείας δεν είχε εφευρεθεί ακόμα, με αποτέλεσμα το συχνό λάκτισμα να παραμορφώνει την μπάλα και να προκαλεί συνεχείς διακοπές του ματς.


Οι δύο μπάλες που χρησιμοποιήθηκαν στο πρώτο Μουντιάλ

Το 1934 στη Ρώμη, την θέση της πρώτης μπάλας πήρε η «Superball», με το… επαναστατικό προνόμιο, να περιορίζεται στις αόρατες ραφές που δεν προκαλούσαν τραυματισμούς (!) όποτε ένας ποδοσφαιριστής έπαιρνε κεφαλιά, ενώ το 1938 στη Γαλλία οι μπάλες ήταν από γνήσιο δέρμα και για πολλά χρόνια έμοιαζαν με αυτές του βόλεϊ.





Η επιστροφή στα γήπεδα του Παγκοσμίου ποδοσφαίρου, μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, έφερε… χρώμα στη διοργάνωση. Την δεκαετία του 50’ οι δερμάτινες μπάλες βάφτηκαν αρχικά λευκές, καθώς ξεκίνησαν να παίζονται ματς το βράδυ, ενώ στο μουντιάλ του 1954 χρησιμοποιήθηκαν πορτοκαλί μπάλες, χωρίς γράμματα.



Το όνομα της μπάλας του Μουντιάλ του 1958 ήταν «Top Star» και ίσως αποτελεί προάγγελο του μεγάλου αστεριού που συμμετείχε για πρώτη φορά σε Παγκόσμιο Κύπελλο, του Πελέ.



Η μεγάλη επανάσταση πάντως ήρθε τη δεκαετία του 1960, όταν κατασκευάστηκε η πρώτη συνθετική μπάλα, η οποία δεν απορροφούσε νερό, όπως παλιότερα, ενώ πήρε την κλασσική μορφή με μπαλώματα σε σχήματα πενταγώνου ή εξαγώνου, με τη μπάλα που θυμίζει βόλεϊ να χρησιμοποιείται τελευταία φορά το 1966.





Η φιλοσοφία της μπάλας –που περιλαμβάνει όχι μόνο τεχνικά χαρακτηριστικά, αλλά και προσεγμένη εμφάνιση- άλλαξε μετά το 1970, όταν η Adidas ανέλαβε την κατασκευή της με συμβόλαιο μέχρι το 2030.

Η πρώτη μπάλα με 32 τμήματα χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο Μεξικό το 1970. Ήταν ασπρόμαυρη, δερμάτινη, με 20 εξάγωνα και 12 πεντάγωνα, ώστε να είναι περισσότερο διακριτή στις ασπρόμαυρες τηλεοράσεις, στο πρώτο μουντιάλ που μεταδόθηκε τηλεοπτικά.





Η μπάλα του 1978 είχε κομψότητα, δυναμισμό και πάθος. Αυτό τουλάχιστον υποστήριξαν οι κατασκευαστές της, δίνοντας της το όνομα «Tango», προκειμένου να τιμήσουν την διοργανώτρια Αργεντινή, ενώ το 1982 στην Ισπανία οι ποδοσφαιριστές αγωνίστηκαν με την «Tango Espana».



Ήταν η τελευταία 100% δερμάτινη μπάλα, πιο συνθετική στις ραφές, ώστε να αποφεύγεται η εισροή νερού, όμως οι κλωτσιές έφθειραν το υλικό αυτό, με αποτέλεσμα να διακόπτονται συχνά τα ματς για να αντικατασταθεί.



Το περίφημο «χέρι του θεού» στο μουντιάλ του 1986 στο Μεξικό ακούμπησε την «Azteca», η οποία ήταν πρώτη μπάλα με επικάλυψη πολυουρεθάνης, που προσέφερε μεγαλύτερη προστασία απ’ τη βροχή.



Από κει και πέρα πάντως, η Adidas έδειξε την συμπάθειά της στην ιστορία κάθε λαού που φιλοξενεί το εκάστοτε μουντιάλ.

Το όνομα «Etrusco Unico» που δόθηκε στη μπάλα του Μουντιάλ του 1990 στην Ιταλία, ήταν επηρεασμένο απ’ την ιστορία της αρχαίας Ιταλίας και την τέχνη των Εστρούκων, ενώ το 1994 στις ΗΠΑ η μπάλα ονομάστηκε «Questra» (αναζήτηση για τα αστέρια), λόγω της 25ης επετείου από την αποστολή του Apollo 11.



Πάντως, η συγκεκριμένη… αποστολή δεν στέφθηκε με επιτυχία για τους τερματοφύλακες της διοργάνωσης, αφού αρκετοί διαμαρτυρήθηκαν για το απρόβλεπτο της μπάλας σε υγρό καιρό, που έκανε τις αποκρούσεις δυσκολότερες.



Το 1998 στη Γαλλία, η μπάλα βάφτηκε στα χρώματα της σημαίας της χώρας (μπλε, κόκκινο, άσπρο), για να τιμήσει την παράδοσή της και έγινε η πρώτη με περισσότερα από δύο χρώματα σε τελικό διοργάνωσης.



Ιδιαίτερα παραδοσιακή πάντως –παρά το διαφορετικό της εμφάνισής της- ήταν και η μπάλα του Παγκοσμίου που συνδιοργάνωσαν το 2002 η Κορέα και η Ιαπωνία. Με το χρυσό να επικρατεί, κόκκινες φλόγες να ξεχωρίζουν και ένα μικρό αστέρι νίντζα δίπλα στο λογότυπο, η «Fevernova» προσπάθησε να συμπεριλάβει σε σφαιρικό σχήμα την ασιατική κουλτούρα. Τα παρατράγουδα δεν έλειψαν, καθώς επικρίθηκε ως πολύ ελαφριά, αφού έγιναν πιο λεπτά τα εσωτερικά στρώματα και αυξήθηκε η ακρίβεια της μπάλας στον αέρα.



Η Adidas τίμησε ιδιαίτερα τη χώρα «καταγωγής » της, με τη μπάλα του 2006 στη Γερμανία, να χαρακτηρίζεται επαναστατική, χωρίς να ακούσει αρνητικά σχόλια. Αντίθετα με τη μπάλα που χρησιμοποιήθηκε το 2010 στη Νότια Αφρική.



Η «Jabulani» ήταν εμπνευσμένη απ’ τη διάλεκτο των Ζουλού και σημαίνει «γιορτή», όμως η νέα τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε προκάλεσε πολλές αντιδράσεις από παίκτες και προπονητές που τη χαρακτήρισαν απρόβλεπτη.



Η… Βραζιλιάνα «Brazuca» που δεν έχει προλάβει να ακούσει ακόμα θετικά σχόλια, περικλείει στο όνομά της το πάθος των διοργανωτών. Πρόκειται για όρο που χρησιμοποιούν οι Βραζιλιάνοι για να περιγράψουν την εθνική τους υπερηφάνεια, τον τρόπο ζωής τους, την προσέγγισή τους απέναντι στο ποδόσφαιρο και ίσως όλα όσα θα ήθελαν να προβάλουν με την διοργάνωση.



Επιμέλεια: Εύα Ζαχαριουδάκη