Καλό ή κακό, θα το κρίνει η ιστορία

Από το Βερολίνο και τη βραδιά που ο Ζιντάν έδωσε μαζί με τη διαβόητη κουτουλιά στον Ματεράτσι τέλος στην καριέρα του λίγο πριν ο Γκρόσο ευστοχήσει στο τελευταίο πέναλτι και ο Καναβάρο σηκώσει το τρόπαιο, πέρασαν τέσσερα χρόνια. Και σήμερα είναι η D - DAY κάθε ποδοσφαιρόφιλου. Η έναρξη ενός ακόμα Μουντιάλ.

Γράφει ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος

Θυμάμαι τη δεκαετία του '70 πόσο μακριά μάς φαινόταν το επόμενο όταν τελείωνε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο. Όταν είσαι παιδί μία μέρα μοιάζει με αιωνιότητα. Πόσω μάλλον μία τετραετία.

Μεγαλώνοντας, κάποια πράγματα δεν έχουν πια την ίδια μαγεία. Απομυθοποιούνται και έρχεται ένας οδοστρωτήρας που ονομάζεται καθημερινότητα και τα ισοπεδώνει. Προσωπικά, όμως, αυτή η μέρα, που έρχεται κάθε τέσσερα χρόνια, παραμένει στο μυαλό μου ως ξεχωριστή. Παγκόσμιο Κύπελλο. Ακούγαμε πάντα τις δύο λέξεις να συνοδεύονται από την ετικέτα «το μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό γεγονός στον πλανήτη». Παραμένει. Αν και η γιγάντωση του Τσάμπιονς Λιγκ το απειλεί. Δεν πρόκειται, όμως, να το λυγίσει. Γιατί Μουντιάλ είναι κάτι διαφορετικό. Είναι οι χώρες που μετέχουν, είναι η προσμονή που τις συνοδεύει, είναι η ικανότητα να συνδυάζει σε μία ομάδα τα πάντα: τη συνύπαρξη παραδοσιακών αντιπάλων, το να ενώνει οπαδούς που στην εξεδρα δεν θα βρεθούν ποτέ μαζί. Αυτό είναι το Μουντιάλ. Το άκουσμα του εθνικού ύμνου. Η σημαία. Τα χρώματα της φανέλας. Αν το ποδόσφαιρο είναι η απάντηση, τότε η ερώτηση έχει δεκάδες διαφορετικές εκδοχές. Το Μουντιάλ φέρνει για ένα μήνα ανθρώπους εντελώς διαφορετικής κουλτούρας, δουλειάς, θρησκείας, χρώματος και κοινωνικής τάξης πολύ κοντά. Να παρακολουθούν με το ίδιο ενδιαφέρον και αγωνία ένα κοινωνικό γεγονός. Μόνο ένα ποδοσφαιρικό ματς μπορεί να καταφέρει κάτι τέτοιο.

Γι' αυτό κάθε τέσσερα χρόνια τέτοια μέρα γινόμαστε και πάλι παιδιά. Αν μη τι άλλο, είναι ένα σπάνιο συναίσθημα. Όλοι έχουν ένα βίωμα από την παιδική ηλικία, έχοντας παρακολουθήσει μπάλα. Και συνήθως είναι από το Μουντιάλ. Το 1974 έγινε αφορμή το Μουντιάλ να μπουν τηλεοράσεις (σπάνιο φαινόμενο για την εποχή) σε όλο και περισσότερα σπίτια και κυρίως σε ταβέρνες και καφενεία, που αλλιώς θα έχαναν πελατεία. Το 1978 κάποιες πιτσαρίες έβαλαν έγχρωμη τηλεόραση και πολλαπλασίασαν την πελατεία τους.

Το 1982 οι συγκεντρώσεις στα σπίτια των λίγων τυχερών που είχαν έγχρωμη τηλεόραση. Το «μαγικό» κουτί του βίντεο ήταν το απόλυτο must το 1986 στο Μεξικό επειδή τα ματς ήταν αργά. Είμαι βέβαιος πως κάθε ένας από εσάς έχει τη δική του ιστορία από μια τέτοια βραδιά. Και αυτό το Μουντιάλ που έχουμε από σήμερα στη ζωή μας και για ένα μήνα βοηθάει για να φτιάξουν τις δικές τους μικρές ιστορίες τα σημερινά παιδιά. Γιατί οι ώρες είναι καλές και, αν και γίνεται σε άλλη ήπειρο, δεν πρόκειται να περάσει στο... ντούκου, όπως εκείνο του 2002, όταν όλος ο κόσμος δούλευε τα πρωινά την ώρα των μεταδόσεων!

Η μόνιμη κουβέντα που γίνεται τέτοιες μέρες κάθε τέσσερα χρόνια είναι αν θα γίνει καλό Μουντιάλ. Ειλικρινά, δεν μπορώ να απαντήσω. Εξαρτάται τι εννοούμε καλό. Είχα γράψει και το 2006 πως το τι είναι καλό ή κακό μόνο η ιστορία το αποτιμά και το κρίνει. Την ώρα που συμβαίνει δεν έχουμε τη δυνατότητα να το αξιολογήσουμε. Μεγάλοι αθρογράφοι, Ελληνες και ξένοι, σπουδαία περιοδικά, από το «WORLD SOCCER», το «GUERIN SPORTIVO», το «ONZE», o «ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗΣ», που ήταν το περιοδικό-σημείο αναφοράς τη δεκαετία του '70 στη χώρα μας, η εφημερίδα «ΟΜΑΔΑ», έχουν κατά καιρούς γράψει τόσο κακά σχόλια για παλιά Μουντιάλ που τρελαίνεσαι! Ο τελικός του 1970 στο Μεξικό; Πολύ μέτριος. Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1978; Το χειρότερο ποιοτικά. Το Μουντιάλ του 1982; Μια καταστροφή οργανωτικά και αγωνιστικά. Εκείνο του 1974, χωρίς φαντασία και χωρίς κάτι το ιδιαίτερο από τακτικής άποψης! Τα διαβάζεις σήμερα και μένεις με το στόμα ανοιχτό! Μέτριος τελικός το Βραζιλία - Ιταλία 4-1 το 1970; Συγκρινόμενος με ποιον; Αν ο συνάδελφος μπορούσε να δει στο μέλλον, για παράδειγμα, τον τελικό Βραζιλία - Ιταλία του '94, θα έκανε χαρακίρι με αυτά που έγραφε! Το Μουντιάλ του '78 το χειρότερο; Συγκρινόμενο με το 1970 ή το 1954, σίγουρα ναι. Αλλά με αυτά που ακολούθησαν; Του 2002, του 1994, του 1990;

Οσο για το 1974 και το ότι δεν πρόσφερε τίποτα καινούργιο από τακτικής πλευράς, ο άνθρωπος που το έγραψε μάλλον δεν πήρε πρέφα κάτι για το τόταλ φούτμπολ, την Ολλανδία, τη Γερμανία, ακόμα και την Πολωνία και τον αέρα του διαφορετικού που έφεραν, αλλάζοντας για πάντα τον τρόπο παιχνιδιού.

Συμβαίνει, όσο και αν μας ξαφνιάζει ύστερα από κάποιες δεκαετίες! Γιατί η ιστορία έχει αυτή την ιδιοτροπία. Οφείλεται να αποτιμάται με απόσταση από τα γεγονότα. Και φυσικά η ιστορία αξιολογείται μόνο με ανθρώπινα κριτήρια. Κανένα κομπιούτερ δεν μπορεί να συλλάβει το μεγαλείο του ανθρώπινου νου.

Αυτό το Μουντιάλ που αρχίζει σε λίγες ώρες θα το δούμε τώρα, αλλά θα το αποτιμήσουμε αληθινά ύστερα από μία δεκαετία τουλάχιστον. Εκείνο του 1994 πλέον μπορεί να κριθεί ως μετριότατο. Οι αναλαμπές κάποιων παικτών και ομάδων δεν μπορούν να σώσουν μια διοργάνωση. Εκείνο του 1990 ήταν άκρως απογοητευτικό. Του 2002 οριστικά έχουμε αντιληφθεί πως η γεύση που μας άφησε ήταν αδιάφορη!

Φυσικά για τον καθένα μας το καλύτερο Μουντιάλ είναι συνήθως το πρώτο που παρακολούθησε και βίωσε ως παιδί. Ο καθένας ζει κάτι διαφορετικό, ξεχωρίζει αυτό που το δικό του μυαλό αξιολογεί. Σε κάθε ταινία υπάρχουν ρόλοι και σκηνοθέτης είναι ο εαυτός μας. Τις σκηνές της ταινίας των δικών μας Μουντιάλ τις διαλέγουμε μόνοι μας. Και απονέμουμε και τα προσωπικά μας Οσκαρ. Καλή διασκέδαση σε όλους!

Το άρθρο του Χρήστου Σωτηρακόπουλου δημοσιεύεται στο σημερινό φύλλο της Sportday