Χώρα καμένη αλλά πλήρως οικοδομήσιμη

Δύο χρόνια μετά, η τραγωδία επαναλαμβάνεται. Με την ίδια ένταση. Και ξαναγράφουμε τα ίδια. Οπως θα κάνουμε και του χρόνου. Αντε να γράψουμε τα ίδια για τρία χρόνια ακόμη. Μετά, δεν θα έχει μείνει πράσινο για να καεί. Τότε θα γράφουμε για άλλα πράγματα. Για τους περιορισμούς που θέτει η Ε.Ε. στην ετήσια παραγωγή κάρβουνου. Και τις χαμηλές τιμές παραγωγού. Ουδέν κακόν αμιγές καλού, όμως. Με τόσο κάρβουνο, ευτυχώς δεν θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα λειτουργίας τα BBQ στα νέα διαμερίσματα και τις μεζονέτες που θα χτιστούν στην περιφέρεια μιας «κατ’ ευφημισμόν» πόλης. Μιας πόλης που καταπίνει αχόρταγα εδάφη και επεκτείνεται προς όλες τις κατευθύνσεις.

Βλέπετε, η «ατμομηχανή» ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας είναι η οικοδομική δραστηριότητα και τα «μεγάλα έργα» που γίνονται με την κοινοτική συγχρηματοδότηση. Αυτό παράγουμε ως κράτος. Δρόμους, βίλες, διαμερίσματα και μεζονέτες. Με διόδια, play-room, ημιυπαίθριους και πισίνες δίπλα στη θάλασσα. Γι’ αυτό ο υπουργός Δημοσίων Εργων αποκάλεσε τους εργολάβους εθνικούς ευεργέτες. Γι’ αυτό το κράτος συνεργάζεται μαζί τους. Υπάρχει αμοιβαίο όφελος. Με τα ρυθμιστικά του σχέδια, τους αποχαρακτηρισμούς των δασικών εκτάσεων και τις νομιμοποιήσεις τούς δίνει τη γη που χρειάζονται και τις πολεοδομικές άδειες.

Αυτοί μετά θα κτίσουν, οι τράπεζες θα δώσουν δάνεια και οι «καμένοι» θα αγοράσουν καινούργια σπίτια. Και θα βάλουν ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους και ένα χρέος για 25 χρόνια. Ενα χρέος που για να το αποπληρώσουν θα σκύψουν το κεφάλι, θα κάνουν ό,τι λέει η τηλεόραση και θα ψηφίζουν ό,τι τους υπαγορεύουν οι δημοσκοπήσεις. Που θα δεχθούν να δουλεύουν 18 ώρες την ημέρα και χωρίς ασφάλιση και θα κάνουν τα πάντα προκειμένου να μη χάσουν τη δουλίτσα τους και δεν μπορούν να αποπληρώσουν το «σπιτάκι» τους. Που θα στερηθούν ελεύθερο χρόνο τον οποίο θα μπορούσαν να χαρίσουν στα παιδιά τους ή τους εαυτούς τους. Και το χειρότερο: θα πιστεύουν πως κέρδισαν σε ποιότητα ζωής. Επειδή «ποιότητα ζωής» τούς έμαθαν πως είναι τα SUV και τα 100 τ.μ. Η τηλεόραση plasma και τα κινητά.

Τα Mall και οι πιστωτικές κάρτες. Η Αράχωβα τον χειμώνα και η Μύκονος στο καλοκαίρι. Το λέει και το STAR, άλλωστε. Το τελευταίο καταφύγιο των ηλιθίων. Ετσι κι αλλιώς δεν είναι πια μυστικό. Τα κίνητρα για να ανάψει μια φωτιά έχουν πλέον πολλαπλασιαστεί και οι δυνατότητες να αποσοβηθεί έχουν περιοριστεί δραματικά. Οι πολιτικοί έχουν να κερδίσουν πολύ περισσότερα από τη γη που οικοδομείται από όσα από τη γη που αναδασώνεται. Η πρώτη παράγει υπερκέρδη και φέρνει ψήφους. Η δεύτερη είναι τραγικά «αντιπαραγωγική» στο καπιταλιστικό σύστημα, πόσω μάλλον που αυτό το σύστημα και ο τρόπος που λειτουργεί σε αυτή τη χώρα κάνει τη ληστεία να φαντάζει φιλοφρόνηση.

Η γη που αναδασώνεται παράγει «οφέλη» που δεν έχουν κανένα αντίκρισμα στις τιμές των μετοχών και τους ισολογισμούς. Γιατί ψήφους φέρνει το πάρκινγκ και όχι το πάρκο. Και όταν οι άνθρωποι –από ανάγκη- θα αρχίσουν να αναζητούν πάρκα, θα είναι αργά. Βλέπετε, το βασικό πρόβλημα δεν είναι ο αποχαρακτηρισμός των δασικών εκτάσεων όσο ο χαρακτηρισμός τους ως «ευκαιριών». Η τραγωδία στην περιφέρεια της Αττικής βρίσκεται σε εξέλιξη και θα εξακολουθεί να εξελίσσεται για τα επόμενα χρόνια, όσο η στάση των δύο μεγάλων κομμάτων απέναντι στο περιβάλλον, τους εργολάβους και τις τράπεζες δεν αλλάζει. Και δεν αλλάζει όσο η διαπλοκή είναι αυτή που καθορίζει τα χαρακτηριστικά και τις επιλογές του πολιτικού συστήματος. Ενός συστήματος στην ανανέωση του οποίου συνέβαλε και η Αριστερά την εποχή του '89 με την ανοχή της –τουλάχιστον- στην «παραχώρηση» των τηλεοπτικών συχνοτήτων στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.

Διακοσμητική κυβέρνηση

Αυτή η τραγωδία με τις πυρκαγιές δεν είναι συμπτωματικό ότι συμβαίνει δεύτερη φορά. Οταν η κυβέρνηση που διοικεί είναι ανίκανη και κατ' επέκταση διακοσμητική, είναι απολύτως φυσικό μια τραγωδία να επαναλαμβάνεται, αλλά ποτέ ως φάρσα. Το γεγονός ότι αυτή τη φορά δεν υπάρχουν νεκροί έχει να κάνει με την παρουσία των πύρινων μετώπων τόσο κοντά στην πρωτεύουσα. Εδώ που κατοικεί ο μισός, περίπου, πληθυσμός της χώρας. Πολλοί ψήφοι, πολλοί άνθρωποι, πολλά συμφέροντα. Ο υπουργός Εσωτερικών όποτε εμφανίστηκε στις κάμερες την Κυριακή -με το ατημέλητο look του πολιτικού που «εργάζεται σε συνθήκες κρίσης» κατ’ εντολήν των επικοινωνιολόγων- προσπαθούσε να μας πείσει ότι υπήρχε σχέδιο και συντονισμός και πως τα κανάλια υπερέβαλαν.

Χθες το πρωί στη ΝΕΤ, η υπεύθυνη πολιτικού σχεδιασμού της Ν.Δ., κυρία Φεβρωνία Πατριανάκου, δεν κόπιασε ιδιαίτερα για να μας πείσει ότι η ανοησία δεν έχει διαβαθμίσεις. «Αντιδράσαμε άμεσα με σχέδιο, συντονισμό και οργάνωση και αντιμετωπίσαμε ένα έκτακτο γεγονός», είπε η κυρία Πατριανάκου. Και χάσαμε μόλις 140 χιλιάδες στρέμματα μόνο στην Αττική. Γιατί υπήρχαν πυρκαγιές και αλλού, αλλά είπαμε. Η Αττική είχε προτεραιότητα και όλα τα εναέρια μέσα πυρόσβεσης έπρεπε να βρίσκονται εδώ. Στον συντονισμό του κ. Παυλόπουλου περιλαμβανόταν η πλήρης εγκατάλειψη του Κιθαιρώνα την Κυριακή και το «κάνω ό,τι μπορώ» των δημάρχων και κοινοταρχών στη βορειοανατολική Αττική, που φώναζαν στις τηλεοράσεις για βοήθεια από την Παρασκευή το βράδυ που ξεκίνησε η φωτιά μέχρι την Κυριακή το μεσημέρι. Μετά ο συντονισμός έγινε εύκολη υπόθεση.

Η μεγαλύτερη έκταση είχε ήδη καεί. Μετά την τραγωδία του 2007, το ίδρυμα Θεμιστοκλή Τσάτσου προυσίασε μια μελέτη ενός καθηγητή πανεπιστημίου σύμφωνα με την οποία εμπλέκονται συνολικά 62 διαφορετικές υπηρεσίες στους τομείς πρόληψης και προστασίας. Τι έκανε ο αρμόδιος υπουργός, κ. Παυλόπουλος, για να αλλάξει αυτή την πραγματικότητα, αν υποθέσουμε ότι τη γνωρίζει; Είναι ωραίες οι θεωρητικές κορόνες όσο το αποτέλεσμα δεν αποκαλύπτει την ανικανότητά σου. Η κυβέρνηση δεν έμαθε τίποτε από τις φονικές πυρκαγιές του 2007. Αλλά ακόμη και να μάθαινε, ποιος πιστεύει πως θα μπορούσε να αντιδράσει διαφορετικά;

Η απουσία του αυτονόητου

Πόσο δύσκολο πράγμα είναι η δημιουργία ενός τετραψήφιου αριθμού τηλεφώνου που θα υποδέχεται όλα τα αιτήματα βοήθειας, αντί οι πολίτες και οι τοπικοί άρχοντες να απευθύνονται στις τηλεοράσεις; Πόσο δύσκολο είναι να κατανοήσεις πως είναι προτιμότερο και ασυγκρίτως οκονομικότερο να επενδύσεις στην πρόληψη και την ενίσχυση των μέσων πυροπροστασίας απ' ό,τι στις αποζημιώσεις και στο κόστος αποκατάστασης των καμένων εκτάσεων; Πόσο δύσκολο είναι να διαμορφώσεις ένα σχέδιο συντονισμού με όλους τους απαραίτητους εμπλεκόμενους φορείς και να κάνεις και δύο ασκήσεις για να δεις πώς δουλεύει;

Πόσο δύσκολο είναι να φροντίσεις την επιμελητεία όσων επιχειρούν στην κατάσβεση, που πολλές φορές ξεπερνούν τα ανθρώπινα όρια με κίνδυνο της ζωής τους; Πόσο δύσκολο είναι να καλύψεις τις 3.500 κενές οργανικές θέσεις της Πυροσβεστικής αντί να εξαγγείλεις 1.050 «προεκλογικές» προσλήψεις συμβασιούχων στην κρατική τηλεόραση; Πόσο δύσκολη είναι η πραγματοποίηση του αυτονόητου; Φοβούμαι πως όταν η ανικανότητα εκείνων που κυβερνούν συναγωνίζεται τη βλακεία τους, το αυτονόητο είναι απραγματοποίητο.