Τα παιδιά τα φέρνει ο πελαργός, τα χριστουγεννιάτικα δώρα ο Αγιος Βασίλης και οι Ολυμπιακοί Αγώνες αναβίωσαν το 1896 χάρη στον ρομαντισμό και τα ευγενικά αισθήματα ενός Γάλλου αριστοκράτη που λάτρευε το ελληνικό πνεύμα. Του βαρόνου Πιερ ντε Κουμπερτέν. Το τρίτο παραμύθι, αυτό που αρχίζει με το «χάρη στον…», δεν είναι λιγότερο αφελές από τα δύο πρώτα. Απλώς, αυτό (θέλουν να) το πιστεύουν και μεγάλα παιδιά.
Η πραγματικότητα δεν αποπνέει τόση ανιδιοτέλεια. Ο Ντε Κουμπερτέν «ανακάλυψε» την Αρχαία Ολυμπία όταν η Γαλλία έχασε την… Αλσατία! Στον απόηχο του γαλλογερμανικού πολέμου 1870-71 που είχε οδυνηρή έκβαση για το Παρίσι, ο διορατικός αριστοκράτης Ντε Κουμπερτέν αντελήφθη κάτι: οι ελίτ της χώρας του χρειάζονταν ένα νέο πεδίο διεθνούς δράσης και ανταγωνισμού, στο οποίο η Γαλλία θα είχε την πρωτοκαθεδρία. Κάτι σαν μίνι αντίβαρο στην πολιτική και οικονομική υπεροχή των Γερμανών. Κάτι σαν μοχλό για την ανύψωση του διεθνούς κύρους της Γαλλίας.
Από το Διεθνές Αθλητικό Συνέδριο το οποίο οργάνωσε ο Ντε Κουμπερτέν στο Παρίσι τον Ιούνιο του 1894, απουσίασαν οι σημαντικές αθλητικές ενώσεις της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής χώρας, της Γερμανίας: ο βαρόνος δεν τις προσκάλεσε. Κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους κι ενώ οι Αγώνες είχαν ήδη ανατεθεί -από τον Ιούνιο- στην Ελλάδα, ο Ντε Κουμπερτέν πρόλαβε να τσακωθεί και με τους Αγγλους. Οι Βρετανοί, βλέπετε, διαπίστωσαν ότι ο βαρόνος «έκοβε και έραβε» τους κανονισμούς στα μέτρα των γαλλικών προτύπων. Στην ίδια την Αγγλία, στο Ματς Γουένλοκ, από τις αρχές της δεκαετίας του 1850 είχε ενσαρκωθεί κάποιου είδους αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, με πρωτοβουλία ενός γιατρού ονόματι Μπρουκς. Ετσι οι Αγγλοι είχαν ήδη διαμορφώσει δική τους άποψη για τα «πώς» και τα «γιατί» των Αγώνων και εξοργίστηκαν όταν διαπίστωσαν ότι ο Ντε Κουμπερτέν επιφύλασσε «κτυπητή» γαλλική σφραγίδα στη διοργάνωση του 1896.
Ο βρετανικός Τύπος απειλούσε ότι οι Αγγλοι αθλητές δεν θα ταξίδευαν στην Αθήνα. Εν συγκρίσει, όμως, με μια άλλη διαμάχη, η σύγκρουση Αγγλων - Ντε Κουμπερτέν φάνταζε σαν παιδικός καβγάς για ήσσονος σημασίας τεχνικά θέματα. Ουδέν… αγριότερον του γαλλογερμανικού μετώπου μπορούσε να υπάρξει! Στις 12 Ιουνίου 1895 δημοσιεύτηκε στη γαλλική εφημερίδα «Ζιλ Μπλα» ανυπόγραφο άρθρο, το οποίο όμως αποδόθηκε στον ίδιο τον Ντε Κουμπερτέν. Ο αρθρογράφος δεν τόνισε απλώς ότι στην Αθήνα οι Γάλλοι αθλητές θα είχαν τις ευκαιρίες να επισκιάσουν τους Γερμανούς. Επιπροσθέτως ανέλυσε τα των Αγώνων ως στοιχείο της πολιτικής σκακιέρας Παρισιού - Βερολίνου: «Ας σημειωθεί ότι στην παρούσα συγκυρία η ελληνική βασιλική οικογένεια δεν έχει καλές σχέσεις με τον Οίκο των Χοετσόλερν. Οι συμπάθειές της κλίνουν προς την πλευρά της Γαλλίας».
Επακολούθησε… χαμός. Το Βερολίνο διεμήνυσε παντοιοτρόπως ότι δεν επρόκειτο να ανεχθεί πλέον το αντιγερμανικό μένος του Ντε Κουμπερτέν. Εκείνος αποκήρυξε το άρθρο, αφού νωρίτερα τον πίεσαν γι' αυτό εντονότατα Γάλλοι πολιτικοί παράγοντες. Ελάχιστοι, όμως, πείσθηκαν στη Γερμανία, της οποίας οι τρεις μεγαλύτερες αθλητικές ενώσεις αποφάσισαν να μποϊκοτάρουν τους Αγώνες της Αθήνας. Τα προσχήματα σώθηκαν δέκα ημέρες πριν από την έναρξη των Αγώνων: Γερμανοί φιλέλληνες που δραστηριοποιούνταν στην Επιτροπή για τη Συμμετοχή της Γερμανίας (ναι, συγκροτήθηκε τέτοιος φορέας!) κατόρθωσαν να επιστρατεύσουν κάμποσους συμπατριώτες τους γυμναστές. Αυτοί μαζί με όσους «κανονικούς» Γερμανούς αθλητές δεν ανήκαν στις ενώσεις που έκαναν μποϊκοτάζ συγκρότησαν αποστολή 21 ατόμων. Ξέρετε, όμως, ποιο ήταν το τραγελαφικό της υπόθεσης; Οτι τελικώς η συμμετοχή των ξένων αθλητών στους Αγώνες του 1896 ήταν τόσο αποκαρδιωτική, ώστε με τα 21 άτομα που έστειλαν οι Γερμανοί άθελά τους συγκρότησαν τη μεγαλύτερη Ολυμπιακή αποστολή! Κι ας μισοέκαναν μποϊκοτάζ…
Οσοι, λοιπόν, αναμασούν το φληνάφημα περί του «Ολυμπιακού ιδεώδους» που κάποτε (πότε, άραγε;) ήταν –δήθεν- αμόλυντο κι απρόσβλητο από εθνικές έχθρες, παιχνίδια εξουσίας και πολιτικές σκοπιμότητες, ας το ξανασκεφθούν πριν αφήσουν πάλι κάποιο νοσταλγικό αναστεναγμό να φύγει από τα χείλη τους. Τα πράγματα δεν εξελίχθησαν έτσι, άρχισαν έτσι. Οχι από το 1896, αλλά από την ίδια την αρχαιότητα – όπως θα δούμε στις προσεχείς ημέρες, ακτινογραφώντας ορισμένα διαδεδομένα Ολυμπιακά παραμύθια.
Η αλήθεια είναι ότι αφθονούν τα μυθεύματα που περιβάλλουν τον ίδιο τον Ντε Κουμπερτέν, τον άνθρωπο ο οποίος φρόντισε να «γαντζωθεί» στην προεδρία της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής επί 29 συναπτά έτη (1896-1925), μετά τη διετή θητεία (1894-96) του Δημήτρη Βικέλα στον ίδιο θώκο. Το μύθευμα του «ρομαντικού» βαρόνου ήταν ανέκαθεν δημοφιλέστατο στην Ελλάδα, επειδή το συνόδευε το στερεότυπο περί «άδολου φιλελληνισμού». Στην πραγματικότητα η ανάθεση των πρώτων, «δοκιμαστικών» Αγώνων στην Ελλάδα ήταν ό,τι ακριβώς χρειαζόταν ο Ντε Κουμπερτέν ως απαρχή της υλοποίησης των σχεδίων του. Θα εντυπωσίαζε, θα εξασφάλιζε δάφνες αυθεντικότητας και στη συνέχεια το νερό θα κυλούσε στο αυλάκι: οι επόμενοι Αγώνες θα γίνονταν στο Παρίσι και ο ίδιος θα αναδεικνυόταν σε κεντρικό πρόσωπο της διεθνούς αθλητικής σκηνής για τρεις ολόκληρες δεκαετίες.
«Καρπό μιας συγκυριακής συμμαχίας» ανάμεσα «σε έναν Γάλλο σπόρτσμαν» και μια «ελληνική δυναστεία» χαρακτηρίζει την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων ο Πατρίκ Κλαστρ, ερευνητής στο Κέντρο Ιστορίας Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού και εκ των συγγραφέων του βιβλίου «Η Γαλλία και ο Ολυμπισμός». Ας κρατήσουμε τη λέξη «συγκυριακή»: πολύ γρήγορα ο Ντε Κουμπερτέν έριξε στο καλάθι των αχρήστων εκείνο το πρωτόλειο «Ελλάς- Γαλλία- Συμμαχία», διότι απλούστατα δεν τον εξυπηρετούσε πλέον. Οταν ο διάδοχος Κωνσταντίνος προέβαλε την υπερφίαλη αξίωση να τελούνται οι Ολυμπιακοί Αγώνες μονίμως στην Ελλάδα, ο βαρόνος αρνήθηκε. Κατά την άποψη του γράφοντος, ουδείς δικαιούται να τον κατηγορήσει γι' αυτό. Επειδή, όμως, οι άνθρωποι που θα έκριναν ως λογική εκείνη την αξίωση του ημέτερου παλατιού είναι περίπου οι ίδιοι με όσους πιστεύουν τα περί… παθολογικού φιλελληνισμού του Γάλλου βαρόνου, ο γράφων εύχεται: καλά ξεμπερδέματα. Οποιος καταβροχθίζει συνεχώς «εθνικά παραμύθια», ας είναι προετοιμασμένος για το ενδεχόμενο να αισθανθεί κάποια εξ αυτών να τσακώνονται στο στομάχι του.
ΥΓ.: Ο «ρομαντικός» που απεχθανόταν τους αθλητές με σκούρο δέρμα, τις λαϊκές τάξεις και τη συμμετοχή γυναικών στους Αγώνες!
Ακολουθήστε τον bwinΣΠΟΡ FM 94.6 στο Google News για να μαθαίνετε πρώτοι τα τελευταία νέα από την Ελλάδα και τον κόσμο.
